Nhận biết niềng răng bị tụt lợi, nguyên nhân và cách chữa

Tụt lợi là một trong số những biến chứng có thể xảy ra trong quá trình niềng răng. Tình trạng này có thể gây ra nhiều ảnh hưởng không tốt đối với tính thẩm mỹ của hàm răng và nhiều sự rủi ro khác. Vậy niềng răng bị tụt lợi là gì? Nguyên nhân gây niềng răng bị tụt lợi là do đâu và cách khắc phục như thế nào?

Tụt lợi là gì – dấu hiệu nhận biết

Tụt lợi là tình trạng nướu rút xuống, để lộ bề mặt chân răng. Khi tụt lợi xảy ra, cổ răng có thể nhạy cảm hơn với nóng, lạnh, dễ bị sâu răng và nếu nặng còn ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt.

Một số dấu hiệu khi bị tụt lợi:

• Quan sát bằng mắt thường: Nhìn thấy nướu rút xuống, lộ ra chân răng.
• Cảm giác lạ trong miệng: Cảm thấy răng dài hơn, hoặc có cảm giác lạ khi chạm vào nướu.
• Chảy máu khi chải răng: Nướu dễ chảy máu khi chải răng hoặc dùng chỉ nha khoa.
• Đau hoặc nhạy cảm: Răng trở nên nhạy cảm hơn với nhiệt độ hoặc khi ăn uống.

Phân loại tụt lợi theo mức độ

Các chuyên gia nha khoa thường phân loại tụt lợi dựa trên mức độ lộ chân răng và mức độ mất mô nướu giữa các răng:

• Tụt lợi nhẹ: Nướu rút xuống nhưng chưa lộ chân răng, thường ít ảnh hưởng về thẩm mỹ.
• Tụt lợi vừa: Một phần chân răng bị lộ ra ngoài. Có thể nhận thấy rõ hơn khi cười hoặc nhai.
• Tụt lợi nặng: Lộ nhiều hoặc toàn bộ chân răng. Thường đi kèm mất nướu giữa các răng, nhìn rõ khi cười hoặc nói, có thể làm răng nhạy cảm hơn.

Tụt lợi xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau. Có thể là tụt lợi sinh lý, liên quan đến quá trình lão hóa tự nhiên; cũng có thể là tụt lợi bệnh lý do viêm lợi, viêm nha chu hoặc các vấn đề răng miệng khác. Ngoài ra, thói quen chăm sóc răng miệng không đúng cách và một số can thiệp nha khoa như niềng răng, trám răng, cấy ghép cũng có thể góp phần làm nướu tụt xuống.

Nguyên nhân tụt lợi trong niềng răng

Tụt lợi trong quá trình niềng răng có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm các yếu tố liên quan đến quá trình điều trị chỉnh nha, tình trạng sức khỏe nướu của bản thân và thói quen sinh hoạt hằng ngày. Việc hiểu rõ các nguyên nhân này sẽ giúp phòng ngừa và xử lý kịp thời.

1. Các yếu tố liên quan đến điều trị chỉnh nha

Di chuyển răng quá mức

Trong niềng răng, răng được dịch chuyển dần dần để về đúng vị trí mong muốn. Tuy nhiên, nếu răng di chuyển quá nhanh hoặc đi quá xa vị trí ban đầu, nướu và xương ổ răng có thể không kịp thích ứng, dẫn đến tụt lợi. Điều này thường xảy ra ở những vùng nướu mỏng hoặc xương ổ răng mảnh, nơi mô hỗ trợ dễ bị tổn thương.

Lực kéo không đều

Mỗi răng cần một lực kéo phù hợp để di chuyển. Nếu lực kéo quá mạnh hoặc không đồng đều giữa các răng, nướu có thể bị kéo căng hoặc tổn thương, dẫn đến tụt lợi. Việc điều chỉnh lực kéo một cách hợp lý và đều đặn là yếu tố quan trọng giúp bảo vệ nướu trong quá trình chỉnh nha.

Vị trí răng di chuyển

Một số trường hợp, răng được di chuyển đến vị trí không phù hợp với mô nướu xung quanh, đặc biệt là răng cửa hoặc răng nằm ở vùng nướu mỏng. Khi chân răng lộ ra ngoài do vị trí mới, nướu không còn bảo vệ đầy đủ và có thể tụt xuống theo thời gian.

Nướu mỏng

Một số người bẩm sinh có nướu mỏng, dễ bị tụt lợi hơn bình thường. Khi niềng răng, nướu mỏng không chịu được lực kéo quá mạnh, làm chân răng bị lộ sớm hơn.

Đánh răng sai cách gây niềng răng bị tụt lợi

Một trong số những nguyên nhân khiến niềng răng bị tụt lợi là do bạn đánh răng sai cách. Tuy vậy, đa số khách hàng đều không thể hiểu rõ được tầm quan trọng của việc đánh răng đúng cách. Do đó, hiện tượng tụt lợi sẽ xảy ra nếu như:

• Bạn luôn có thói quen đánh răng mạnh tay.
• Sử dụng lực mạnh để chà xát vào khu vực chân răng do dùng bàn chải có lông cứng và khiến cho nướu bị tổn thương nghiêm trọng.
• Trong trường hợp nếu như nướu thương tổn, nướu sẽ bị sưng viêm và chảy máu. Tình trạng này kéo dài sẽ khiến cho lợi bị tiêu giảm. Theo đó, sau một khoảng thời gian, chân răng sẽ bị dài hơn so với bình thường. Đây thực chất chính là dấu hiệu cho thấy bạn đang bị tụt lợi.

Bệnh răng miệng phát triển trong thời gian niềng

Nếu như người niềng răng không làm sạch miệng kỹ lưỡng sẽ có nhiều cao răng, gây tụt lợi. Bên cạnh đó, vệ sinh răng miệng kém cũng dẫn đến viêm nướu trong thời gian dài, mô nướu sẽ yếu đi và dễ bị tụt khi có lực kéo từ niềng răng. Đây là lý do tại sao việc chăm sóc nướu và kiểm tra định kỳ trong suốt quá trình niềng răng là rất quan trọng.

Bệnh nha chu ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc nâng đỡ răng, bao gồm nướu và xương ổ răng. Nếu mắc bệnh nha chu, nguy cơ tụt lợi sẽ tăng cao và quá trình niềng răng cần được bác sĩ theo dõi chặt chẽ để tránh làm tình trạng nặng thêm.

Đọc thêm: Hướng dẫn vệ sinh răng miệng đúng cách khi niềng răng

Hút thuốc lá

Thuốc lá làm giảm lưu lượng máu đến nướu, khiến mô nướu khó hồi phục và tăng nguy cơ tụt lợi. Những người hút thuốc cần lưu ý chăm sóc nướu đặc biệt kỹ trong thời gian niềng răng.

Tụt lợi có nguy hiểm không, có ảnh hưởng tới niềng răng ko?

Tụt lợi có thể gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính thẩm mỹ của hàm răng cũng như sức khỏe răng miệng. Theo đó, khi bị tụt lợi, bạn sẽ gặp phải những mối nguy hiểm như:

Ảnh hưởng đến kết quả niềng răng

Tụt lợi có thể làm thay đổi vị trí răng so với kế hoạch ban đầu. Khi nướu và xương ổ răng bị ảnh hưởng, lực di chuyển răng có thể không đạt hiệu quả như dự kiến, dẫn đến kết quả niềng răng chưa tối ưu. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể phải điều chỉnh lại kế hoạch điều trị hoặc kéo dài thời gian niềng để đạt kết quả mong muốn.

Răng bị mất đi vĩnh viễn

Do quá trình tụt lợi thường rất khó phát hiện và các triệu chứng diễn tiến rất âm thầm khi mới ở giai đoạn đầu nên nếu như bạn không để ý, những mô mềm ở xung quanh chân răng sẽ trở nên suy yếu dần. Lúc này, răng sẽ bị lung lay và bị rụng. Niềng răng bị tụt lợi nếu đi kèm theo hiện tượng viêm chân răng sẽ khiến cho răng bị lung lay và mất răng sớm. Khi răng thật bị mất đi, bạn sẽ gặp phải những ảnh hưởng tiêu cực về sau.

Đọc thêm: Mất răng có niềng được không?

Răng bị tăng độ nhạy cảm và sâu răng

Khi bị tụt lợi, phần chân răng sẽ bị lộ ra bên ngoài. Lúc này, ngà răng sẽ không được bảo vệ và răng sẽ trở nên nhạy cảm hơn. Đặc biệt, khi bạn ăn những món ăn chua, món ăn nóng hoặc lạnh sẽ khiến cho chân răng bị ê buốt, rất phiền toái và khó chịu. Chân răng nếu lộ lâu ngày sẽ dẫn đến hiện tượng mòn chân răng. Răng sẽ bị tổn thương và yếu đi hơn so với bình thường.

Không những thế, chân răng lộ ra ngoài thường không có lớp men bảo vệ dày như thân răng. Điều này khiến chúng dễ bị mòn và trở nên nhạy cảm. Đồng thời, việc vệ sinh vùng chân răng lộ ra thường khó khăn hơn, tạo điều kiện cho mảng bám và vi khuẩn tích tụ, từ đó tăng nguy cơ sâu răng.

Gây ra các bệnh lý về răng miệng

Khi nướu bị tụt, mô nướu không còn ôm sát chân răng, tạo khoảng trống cho vi khuẩn phát triển. Điều này dẫn đến viêm lợi, lâu ngày có thể tiến triển thành bệnh nha chu, ảnh hưởng đến cấu trúc nâng đỡ răng như xương ổ răng. Nếu không được xử lý kịp thời, bệnh nha chu có thể làm răng lung lay hoặc mất răng.

Niềng răng bị tụt lợi khắc phục thế nào?

Tụt lợi trong niềng răng không phải lúc nào cũng cần can thiệp phẫu thuật. Tùy mức độ tụt lợi và nguyên nhân, bác sĩ sẽ áp dụng các biện pháp phòng ngừa, điều trị không phẫu thuật hoặc phẫu thuật. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp sẽ giúp bảo vệ nướu, ngăn ngừa tổn thương thêm và đảm bảo kết quả niềng răng tốt.

1. Phòng ngừa

Lên kế hoạch điều trị hợp lý

Trước khi bắt đầu niềng răng, bác sĩ cần đánh giá tình trạng nướu và xương ổ răng của người niềng răng. Với người có nướu mỏng hoặc nguy cơ tụt lợi cao, kế hoạch điều trị cần cân nhắc phương pháp niềng phù hợp và kiểm soát lực kéo. Lên kế hoạch kỹ sẽ giảm nguy cơ tổn thương nướu trong suốt quá trình di chuyển răng.

Sử dụng lực kéo nhẹ nhàng

Lực kéo đều, nhẹ nhàng là nguyên tắc vàng trong chỉnh nha. Khi lực kéo quá mạnh hoặc không đồng đều, nướu có thể bị kéo căng hoặc tổn thương. Điều chỉnh lực kéo đúng mức giúp nướu thích nghi từ từ, giảm nguy cơ tụt lợi.

Theo dõi định kỳ

Khám và theo dõi nướu thường xuyên trong quá trình niềng răng giúp phát hiện sớm các dấu hiệu tụt lợi. Bác sĩ có thể điều chỉnh lực kéo, thay đổi phương pháp niềng hoặc tư vấn cách chăm sóc nướu kịp thời, tránh tình trạng tụt lợi tiến triển nặng hơn.

2. Điều trị không phẫu thuật

Điều chỉnh lực kéo và phương pháp niềng răng

Khi tụt lợi xuất hiện ở mức nhẹ, bác sĩ có thể giảm lực kéo hoặc thay đổi kỹ thuật di chuyển răng để giảm áp lực lên nướu. Việc điều chỉnh này giúp nướu hồi phục và hạn chế tụt lợi tiến triển.

Vệ sinh răng miệng đúng cách

Người niềng răng cần được hướng dẫn kỹ cách chải răng, dùng chỉ nha khoa và nước súc miệng. Vệ sinh đúng cách giúp ngăn ngừa viêm lợi, bảo vệ nướu và duy trì sức khỏe răng miệng trong suốt quá trình niềng.

Sử dụng thuốc

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống viêm tại chỗ hoặc kháng sinh để kiểm soát viêm nướu. Việc dùng thuốc giúp giảm sưng, ngăn ngừa nhiễm trùng và hỗ trợ nướu phục hồi.

3. Điều trị phẫu thuật

Khi tụt lợi đã tiến triển nặng hoặc ảnh hưởng đến thẩm mỹ, chức năng và kết quả niềng răng, phẫu thuật là lựa chọn cần thiết. Các phương pháp phẫu thuật chủ yếu tập trung vào ghép mô nướu và phục hồi chiều cao nướu, giúp bảo vệ chân răng và cải thiện thẩm mỹ.

Ghép mô liên kết

Nguyên lý: Lấy một phần mô liên kết từ vùng nướu khỏe mạnh (thường là vòm miệng) để ghép vào vùng nướu bị tụt.

Mục tiêu: Tăng chiều cao nướu, bọc kín chân răng, giảm nhạy cảm và bảo vệ răng khỏi sâu.

Quy trình:

• Bác sĩ gây tê tại vùng ghép và vùng nhận ghép.
• Lấy mô liên kết từ vòm miệng.
• Ghép mô vào vùng nướu bị tụt và cố định bằng chỉ chuyên dụng.
• Hướng dẫn chăm sóc nướu sau phẫu thuật để mô liên kết bám chắc và lành tốt.

Lợi ích: Phục hồi thẩm mỹ nụ cười, bảo vệ chân răng, cải thiện sức khỏe nướu.

Kỹ thuật phẫu thuật tối thiểu

Mục tiêu: Giảm đau, giảm sưng, rút ngắn thời gian hồi phục.

Các phương pháp:

• Sử dụng thiết bị vi phẫu, đường rạch nhỏ, thao tác chính xác để ghép mô liên kết.
• Kết hợp công nghệ hiện đại như laser hoặc vật liệu ghép sinh học để thúc đẩy tái tạo nướu.

Lợi ích: Ít xâm lấn, cảm giác dễ chịu hơn, thời gian hồi phục nhanh, nguy cơ nhiễm trùng thấp.

Như vậy, phương pháp điều trị tụt lợi trong niềng răng cần tùy theo mức độ và nguyên nhân. Phòng ngừa và điều trị không phẫu thuật là bước đầu quan trọng, còn phẫu thuật được áp dụng khi tụt lợi nghiêm trọng hoặc không đáp ứng các biện pháp bảo tồn, nhằm bảo vệ nướu, chân răng và kết quả niềng răng cuối cùng.