Khi bé bắt đầu mọc răng, nhiều bậc cha mẹ nhận thấy con mình có biểu hiện ho nhẹ, nhất là về đêm. Điều này khiến không ít người lo lắng và băn khoăn: “Liệu bé ho có phải do mọc răng không, hay là dấu hiệu bệnh lý?” Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ mối liên hệ giữa việc mọc răng và triệu chứng ho ở trẻ nhỏ.
Mục lục
1. Bé mọc răng có bị ho không?
Mọc răng có thể gây ho, nhưng ho chỉ là biểu hiện sinh lý lành tính, thường nhẹ, thoáng qua và không cần điều trị đặc hiệu.
Trong giai đoạn mọc răng (thường từ 6 tháng tuổi trở đi), trẻ trải qua nhiều thay đổi sinh lý trong khoang miệng và hệ miễn dịch:
Tăng tiết nước bọt (chảy nước dãi):
- Khi răng chuẩn bị mọc, nướu bị kích thích và các tuyến nước bọt hoạt động mạnh hơn bình thường.
- Lượng nước bọt tăng cao mà trẻ chưa biết nuốt hoặc chưa kiểm soát tốt phản xạ nuốt, khi đó nước bọt dễ trào ngược vào hầu họng hoặc chảy xuống đường hô hấp trên.
Kích ứng họng và phản xạ ho:
- Nước bọt tích tụ ở vùng hầu họng có thể gây kích ứng niêm mạc họng, tạo cảm giác vướng víu, ngứa cổ.
- Cơ thể phản ứng bằng phản xạ ho nhẹ, đặc biệt là ban đêm hoặc khi nằm do nước bọt dễ dồn về sau họng.
Miễn dịch suy giảm nhẹ:
Giai đoạn mọc răng, hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện và có thể suy yếu tạm thời dễ bị nhiễm siêu vi nhẹ, từ đó làm trầm trọng thêm triệu chứng ho, mặc dù vẫn trong mức độ nhẹ.
Lưu ý: Mọc răng không gây nhiễm trùng hay viêm đường hô hấp, nhưng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho virus hoặc vi khuẩn xâm nhập nếu không vệ sinh răng miệng kỹ.
Đặc điểm cơn ho do mọc răng
| Loại ho | Đặc điểm chi tiết |
|---|---|
| Ho khan | – Không đờm, thường xảy ra về đêm hoặc sáng sớm- Do khô họng, kích ứng nhẹ từ nước bọt |
| Ho có đờm nhẹ | – Xuất hiện khi nước bọt ứ lại, kèm ít chất nhầy tự nhiên- Bé vẫn bú, ăn, chơi bình thường |
| Không kéo dài | – Dưới 5 ngày, cơn ho không liên tục, không làm bé kiệt sức hoặc mất ngủ |
Lưu ý: Nếu ho đi kèm sốt cao, khó thở, bú kém, đờm đặc xanh vàng thì cần nghĩ tới nguyên nhân bệnh lý, không chỉ do mọc răng.
Tìm hiểu thêm: Trẻ sưng lợi bao lâu thì mọc răng?
2. Xử lý và chăm sóc bé khi bị ho trong giai đoạn mọc răng
1. Cách giảm nhẹ triệu chứng ho do mọc răng tại nhà
Giữ vệ sinh miệng và vùng cổ họng
Khi bé mọc răng, nước dãi tiết ra nhiều và dễ tích tụ quanh khoang miệng. Việc giữ sạch vùng miệng và cổ họng giúp hạn chế vi khuẩn phát triển, ngăn ngừa tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng thứ phát. Phụ huynh có thể lau miệng bé thường xuyên bằng khăn mềm, sử dụng gạc rơ lưỡi để làm sạch nướu, lưỡi và khoang miệng.
Kê cao đầu khi ngủ, giữ ấm cổ
Tư thế nằm thẳng khiến nước dãi dễ chảy ngược vào họng, gây ho hoặc kích ứng. Kê gối hơi cao hoặc nâng đầu nôi nhẹ nhàng sẽ giúp bé dễ thở hơn và giảm ho về đêm. Đồng thời, cổ họng cần được giữ ấm, đặc biệt khi thời tiết lạnh hoặc khi bé nằm điều hòa.
Dùng máy tạo độ ẩm không khí
Không khí khô, nhất là trong phòng máy lạnh, có thể làm khô niêm mạc họng, khiến tình trạng ho nặng hơn. Máy tạo độ ẩm giúp giữ cho đường hô hấp của bé luôn ẩm, giảm kích ứng và hỗ trợ làm dịu cơn ho.
Massage nướu, cho bé gặm lạnh đúng cách
Nướu đau và ngứa trong giai đoạn mọc răng là nguyên nhân khiến bé khó chịu và chảy nhiều nước dãi. Việc massage nướu nhẹ nhàng bằng ngón tay sạch hoặc dùng đồ gặm nướu được làm lạnh có thể giúp bé dễ chịu hơn. Tuy nhiên, cần tránh đồ vật quá lạnh hoặc quá cứng để không gây tổn thương mô nướu.
2. Dinh dưỡng và chăm sóc tổng thể
Bổ sung nước, sữa, thức ăn mềm dễ tiêu
Ho và mọc răng có thể khiến bé biếng ăn. Việc duy trì đủ nước, sữa mẹ hoặc sữa công thức giúp bé không bị mất nước. Nên ưu tiên các loại thực phẩm mềm, mát, dễ nuốt như cháo loãng, súp, sữa chua, sinh tố… để bé dễ tiêu hóa và không làm tổn thương nướu.
Vitamin C, thực phẩm tăng sức đề kháng
Thực đơn hằng ngày của bé nên được bổ sung thêm các nguồn vitamin tự nhiên từ rau củ, trái cây như cam, chuối, khoai lang, cà rốt… giúp tăng cường hệ miễn dịch. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung vitamin D hoặc kẽm nếu bé thiếu.
Theo dõi sát biểu hiện để điều chỉnh kịp thời
Phụ huynh cần theo dõi nhiệt độ, mức độ ho, lượng ăn – bú và giấc ngủ của bé. Nếu thấy biểu hiện ho nặng hơn, kèm sốt hoặc bỏ bú, cần điều chỉnh cách chăm sóc và cân nhắc đưa bé đi khám sớm.
Đọc thêm: Trẻ mọc răng biếng ăn nên làm gì?
3. Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ?
Có một số dấu hiệu cảnh báo cho thấy bé có thể không chỉ ho do mọc răng mà còn đang gặp phải vấn đề bệnh lý. Những tình huống cần đưa bé đi khám bao gồm:
- Ho kéo dài trên 3 đến 5 ngày mà không giảm
- Ho kèm sốt cao trên 38,5°C
- Bé bú kém, bỏ ăn hoàn toàn, mệt lả
- Khó thở, thở khò khè, thở nhanh hoặc có tiếng rít
- Có biểu hiện nôn ói, tiêu chảy hoặc lừ đừ, ngủ li bì
Tại cơ sở y tế, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm cần thiết như:
- Đo nhiệt độ và đánh giá tình trạng hô hấp
- Nghe phổi bằng ống nghe để phát hiện dấu hiệu viêm
- Xét nghiệm máu nếu nghi ngờ nhiễm trùng
- Chụp X-quang phổi nếu có dấu hiệu viêm phế quản hoặc viêm phổi
Việc đi khám đúng lúc sẽ giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời nếu bé có vấn đề sức khỏe thực sự, đồng thời tránh việc sử dụng thuốc không cần thiết nếu chỉ là ho sinh lý do mọc răng.
