Bé thay răng mọc lệch là một tình trạng khá phổ biến, đặc biệt là trong giai đoạn từ 6 đến 12 tuổi. Đây là thời điểm trẻ bắt đầu thay răng sữa bằng răng vĩnh viễn, nhưng quá trình này có thể gặp nhiều trở ngại do nhiều nguyên nhân khác nhau. Răng mọc lệch không chỉ ảnh hưởng đến nét đẹp nụ cười, mà còn gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe răng miệng và sự phát triển của hàm mặt. Vậy bé thay răng mọc lệch phải làm sao để khắc phục? Bài viết này nha khoa Thúy Đức sẽ giúp bạn tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý hiệu quả khi trẻ bị răng mọc lệch.
Mục lục
Tại sao răng của trẻ khi thay lại mọc lệch?
Khi trẻ bắt đầu thay răng sữa bằng răng vĩnh viễn, có thể xảy ra tình trạng răng mọc lệch do nhiều nguyên nhân khác nhau như là:
Do di truyền
Trẻ có thể thừa hưởng sự không hài hòa giữa kích thước răng và hàm, hoặc sự không cân xứng giữa hàm trên và hàm dưới từ cha mẹ, làm cho răng mọc chen chúc, lệch lạc hoặc sai khớp cắn.
Hỏi đáp: Bé 10 tháng chưa mọc răng có sao không?
Do thói quen xấu
Trẻ có thói quen mút ngón tay, ngậm núm vú giả, cắn móng tay, hay thường thò lưỡi ra thở bằng miệng, có thể làm thay đổi vị trí và hình dạng của răng và hàm, gây ra răng mọc lệch.
- Mút ngón tay: Đây là thói quen phổ biến ở trẻ nhỏ, nhưng nếu kéo dài sẽ gây ra sai lệch khớp cắn, làm thay đổi vị trí của răng – xương. Khi mút ngón tay, răng trên có thể mọc nghiêng về phía môi và làm thưa các răng, răng dưới nghiêng về phía lưỡi làm tăng độ cắn chìa, cắn hở, do cản trở quá trình mọc của các răng cửa ở vị trí đặt ngón tay, thậm chí làm lún các răng cửa.
- Thở bằng miệng: Trẻ thở miệng có thể do cấu trúc môi trên ngắn hoặc do trẻ gặp vấn đề về đường thở. Thở bằng miệng sẽ làm khô niêm mạc miệng, dễ gây sâu răng, làm lệch lạc răng và hàm trẻ sẽ bị hô. Tật thở bằng miệng làm hệ thống xương mặt phát triển không cân đối và cũng dễ dẫn đến những rối loạn về khớp cắn.
- Cắn môi, liếm môi: Các thói quen này có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng về răng miệng, như làm răng cửa trên chìa ra trước về phía môi, thưa các răng cửa, tăng nguy cơ gây chấn thương, răng cửa hàm dưới đổ vào phía lưỡi và chen chúc răng, sai khớp cắn loại II, tăng độ cắn chìa…
- Nghiến răng: Nhiều trẻ có thói quen nghiến răng khi ngủ, nhưng cũng có thể nghiến răng khi trẻ thức. Nghiến răng sẽ làm mòn men răng, gây ê buốt, ảnh hưởng tới khớp thái dương hàm, gây đau đầu, mỏi cổ, đau vai gáy, biến đổi hình dạng khuôn mặt và thậm chí ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ.
Do chấn thương hoặc sâu răng
Nếu trẻ bị rụng răng sữa sớm do chấn thương hoặc sâu răng, có thể làm cho răng vĩnh viễn mọc không đúng vị trí, hoặc bị các răng khác chèn ép, gây ra răng mọc lệch.
Do dinh dưỡng
Nếu trẻ thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của răng và hàm, như canxi, vitamin D, vitamin K2, có thể làm cho răng mọc yếu, dễ bị hư hại, hoặc không phù hợp với kích thước hàm, gây ra răng mọc lệch.
Dấu hiệu nhận biết răng mọc lệch sớm ở trẻ
Dưới đây là một số dấu hiệu để cha mẹ có thể sớm nhận biết dấu hiệu răng mọc lệch ở trẻ:
- Nếu trẻ sinh non thì nên chú ý tới sự phát triển răng của bé, vì trẻ sinh non thường hay gặp vấn đề răng mọc chậm, mọc lệch.
- Răng sữa tồn tại lâu trên cung hàm.
- Khoảng hở giữa các răng quá nhiều hoặc quá ít.
- Răng mọc xoay lệch, không đúng vào cung hàm.
- Răng mới mọc có kích thước quá lớn, không đủ chỗ nên mọc chen chúc trên cung hàm.
- Hàm trên chìa ra quá nhiều, nằm phủ bên ngoài hàm dưới.
- Gương mặt trẻ không cân đối, xương hàm trên hoặc dưới phát triển quá mạnh.
- Trẻ hay kêu đau một bên hàm nhai.
- Trẻ hay bị đau nhức vùng khớp thái dương hàm.
- Trẻ thường xuyên cắn vào má hoặc trần miệng.
- Khi cắn hai hàm thấy răng cửa không chạm nhau (khớp cắn hở trước).
Răng sữa mọc lệch thì răng vĩnh viễn có mọc lệch không?
Bạn không cần lo lắng nếu răng sữa của con mọc lệch một chút. Răng sữa mọc lệch không có nghĩa là răng vĩnh viễn cũng sẽ mọc lệch. Hàm và miệng của trẻ sẽ trải qua những thay đổi lớn trong độ tuổi từ 3 đến 6, điều này sẽ làm thay đổi vị trí của răng sữa.
Nếu như các bé mọc răng sữa thưa cũng là một điều tốt. Vì sau khi thay răng sữa, răng vĩnh viễn to hơn sẽ có nhiều chỗ hơn để mọc. Ngay cả khi răng sữa bị chen chúc, tình trạng đó có thể biến mất khi hàm của con bạn phát triển.
Tuy nhiên nếu như bạn nhận thấy hàm răng sữa của con cực kỳ khấp khểnh, chen chúc, thì những điều này nên được quan tâm kịp thời. Thiếu răng sữa hoặc quá nhiều răng sữa cũng có thể là nguyên nhân đáng lo ngại.
Răng trẻ mọc lệch có sao không?
Khi con bạn 6 – 7 tuổi, răng sữa sẽ rụng dần và răng vĩnh viễn sẽ mọc lên. Nhưng răng vĩnh viễn không thể thay đổi như răng sữa, nên nếu chúng mọc lệch thì sẽ thường không tự chỉnh lại được. Do đó, con bạn có thể gặp khó khăn về cách phát âm, nhai và cắn, hoặc chăm sóc sức khỏe răng miệng.
Răng trẻ mọc lệch có thể làm cho xương hàm và khớp thái dương hàm bị sai lệch, gây ra các triệu chứng như đau nhức, kêu răng, khó há miệng, mất cân bằng khuôn mặt.
Răng vĩnh viễn mọc lệch, chen chúc cũng có thể ảnh hưởng đến thái độ, sự tự tin của con bạn, khi chúng còn nhỏ và dần lớn lên. Trẻ có thể e ngại cười, khó giao lưu với bạn bè. Điều này có thể ảnh hưởng đến tâm lý, tình cảm và hạnh phúc của trẻ
Răng vĩnh viễn mọc lệch cũng có thể là dấu hiệu rằng hàm của bé quá nhỏ, có thể gây ra thở bằng miệng hoặc nghiến răng.
Điều nên làm để ngăn chặn sớm dấu hiệu răng mọc lệch ở trẻ
Sửa thói quen xấu ảnh hưởng tới răng của bé
Khi phát hiện bé có các thói quen sau đây, cha mẹ cần kịp thời hướng dẫn sửa đổi cho bé để không làm ảnh hưởng tới sự phát triển của răng:
Để tránh thói quen cắn móng tay, gặm bút, cắn các vật cứng, cha mẹ nên giúp trẻ tìm ra nguyên nhân gây ra thói quen này, như căng thẳng, lo lắng, buồn chán, sợ hãi, … và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả. Cha mẹ cũng nên khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí, thư giãn, tạo ra môi trường thoải mái và an toàn cho trẻ. Ngoài ra, cha mẹ cũng có thể dùng các biện pháp nhắc nhở như thoa chất có mùi hoặc dán băng keo, vải vào ngón tay, hoặc dùng miếng băng đàn hồi quấn vào khuỷa tay của trẻ để ngăn trẻ đưa tay vào miệng.
Để tránh thói quen thở bằng miệng, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám tai mũi họng để được chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về đường thở, như viêm amidan, viêm xoang, polyp mũi, … Cha mẹ cũng nên giúp trẻ tập thở bằng mũi bằng cách dùng băng dính dán nhẹ trên miệng khi trẻ ngủ, hoặc dùng các thiết bị hỗ trợ thở bằng mũi, như nút mũi, nẹp mũi.
Để tránh thói quen cắn môi, mút môi, cha mẹ nên giúp trẻ nhận thức được hậu quả xấu của thói quen này, như làm môi bị khô, nứt nẻ, viêm nhiễm, … và khuyến khích trẻ bỏ thói quen này bằng cách khen ngợi, thưởng cho trẻ khi trẻ không cắn môi, mút môi. Cha mẹ cũng nên giúp trẻ giải tỏa căng thẳng, lo lắng, buồn chán, … bằng cách tạo ra môi trường vui vẻ, thoải mái, an toàn cho trẻ và tham gia các hoạt động giải trí, thư giãn cùng trẻ.
Nếu trẻ có thói quen đẩy lưỡi, cha mẹ nên đưa trẻ đến nha sĩ để được tư vấn và sử dụng các khí cụ ngăn trẻ đẩy lưỡi, như miếng dán lưỡi, nẹp lưỡi. Cha mẹ cũng nên giúp trẻ tập cách nuốt đúng bằng cách đặt đầu lưỡi lên phần trên của răng cửa trên và nuốt một ngụm nước mà không để lưỡi chạm vào răng.
Theo dõi quá trình mọc răng của bé
Theo dõi quá trình phát triển của răng là một cách quan trọng để phát hiện và khắc phục sớm tình trạng răng mọc lệch ở trẻ. Bạn nên đưa trẻ đến khám nha khoa định kỳ, ít nhất là 6 tháng một lần, để nha sĩ có thể kiểm tra tình trạng răng miệng của trẻ, đánh giá sự phát triển của răng sữa và răng vĩnh viễn và đề xuất các biện pháp phòng ngừa hoặc điều trị nếu cần.
Ngoài ra, bạn cũng nên theo dõi quá trình mọc răng của trẻ tại nhà, để nhận biết các dấu hiệu của răng mọc lệch, như răng xoay lệch, không đúng vào cung hàm, răng mọc chen chúc, hở kẽ răng, cắn hở, cắn chéo, cắn ngược. Trong trường hợp nhà chúng tôi khuyên bạn nên tới nha khoa Thúy Đưc để được các bác sĩ đánh giá tình trạng và đưa ra tư vấn điều trị phù hợp.
Hướng dẫn điều trị đúng khi răng trẻ mọc lệch
Tại Nha khoa Thúy Đức, chúng tôi muốn giúp các bậc cha mẹ hiểu rõ sự phát triển răng miệng của con ở mọi giai đoạn phát triển để có thể chủ động lựa chọn quyết định tốt nhất cho nụ cười của bé.
Dưới đây là các phương pháp chỉnh răng mọc lệch cho trẻ mà bạn cần biết:
Sử dụng khí cụ (6 – 12 tuổi)
Phương pháp này được áp dụng cho trẻ từ 6 – 12 tuổi gặp vấn đề sai lệch răng do cấu trúc xương hàm phát triển quá mức hoặc phát triển không đầy đủ. Với những trường hợp này, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra và điều trị kết hợp với một số khí cụ nắn chỉnh từ sớm như:
Khí cụ chỉnh hình chức năng cho bé EF:
Đây là một loại khí cụ tháo lắp, được làm bằng nhựa mềm, có hình dạng giống như một chiếc hàm nhân tạo. Khí cụ này có tác dụng điều chỉnh những lệch lạc răng và xương hàm như răng chen chúc, lệch lạc, cắn hở, cắn sâu và nhô xương hàm trên.
Khí cụ này hoạt động bằng cách tạo áp lực lên răng và xương hàm, kích thích sự phát triển và di chuyển của chúng. Khí cụ này thường được sử dụng cho trẻ từ 6 đến 12 tuổi, khi răng và xương hàm còn đang phát triển. Trẻ cần mang khí cụ này tối thiểu 2 giờ ban ngày và duy trì đeo suốt thời gian ngủ đêm1.
Khí cụ nắn chỉnh xương hàm hô cho trẻ HEADGEAR:
Đây là một loại khí cụ cố định, được gắn vào mắc cài trên răng và có một dây cung nối với một khung kim loại bao quanh đầu. Khí cụ này có tác dụng kiểm soát hoặc kích thích mức độ tăng trưởng của xương hàm trên và dưới nhằm giúp xương hàm phát triển hài hòa, giúp răng mọc đúng khớp cắn, làm giảm mức độ hô xương của trẻ.
Khí cụ này hoạt động bằng cách tạo một lực kéo hoặc đẩy lên xương hàm, giúp điều chỉnh vị trí của chúng. Khí cụ này thường được sử dụng cho trẻ từ 9 đến 14 tuổi, khi xương hàm còn có thể thay đổi được. Trẻ cần mang khí cụ này tối thiểu từ 10 đến 12 giờ mỗi ngày, thường là vào buổi tối và ban đêm.
Khí cụ nắn chỉnh xương hàm móm cho bé Facemask:
Đây là một loại khí cụ cố định, được gắn vào mắc cài trên răng và có một dây cung nối với một mặt nạ che trán và cằm. Khí cụ này có tác dụng nắn chỉnh xương hàm móm cho bé.
Cơ chế áp dụng của loại khí cụ này là dùng lực kéo tựa vào trán và cằm để kéo xương hàm trên ra trước, cũng như kiểm soát sự phát triển của xương hàm dưới. Khí cụ này giúp cải thiện khớp cắn, hình dạng khuôn mặt và thẩm mỹ của trẻ.
Khí cụ này thường được sử dụng cho trẻ từ 8 đến 10 tuổi, khi xương hàm còn có thể thay đổi được. Trẻ cần mang khí cụ này ít nhất 8 đến 12 tiếng/ngày vào buổi tối và ban đêm3.
Khí cụ nong rộng cung hàm Quad – Helix
Đây là một loại khí cụ cố định, được gắn vào mắc cài trên răng và có một dây cung xoắn quanh vòm miệng. Khí cụ này có tác dụng cải thiện các trường hợp trẻ có cung hàm phát triển không đều, hẹp hàm, răng chen chúc, lệch lạc, hô, móm. Đồng thời, khí cụ này còn hỗ trợ tạo chỗ trống phù hợp cho răng vĩnh viễn trong quá trình trẻ thay răng, giúp điều chỉnh khung hàm phát triển cân đối.
Khí cụ nong rộng cung hàm Quad – Helix hoạt động bằng cách tạo áp lực lên vòm miệng, giúp nới rộng cung hàm và di chuyển răng. Khí cụ này thường được sử dụng cho trẻ từ 9 tuổi trở lên, khi răng và xương hàm còn đang phát triển. Trẻ cần mang khí cụ này liên tục trong thời gian điều trị.
Tìm hiểu thêm về Tiền chỉnh nha cho trẻ.
Niềng răng
Niềng răng là một phương pháp chỉnh nha phổ biến, an toàn và hiệu quả, giúp nắn chỉnh răng và hàm, cải thiện chức năng ăn nhai, ngôn ngữ và thẩm mỹ của trẻ.
Trẻ có thể can thiệp chỉnh nha bằng loại niềng răng cố định (mắc cài kim loại, sứ, pha lê) hoặc niềng răng không cố định (các loại hàm trong suốt, tháo lắp). Mỗi loại khí cụ có những ưu và nhược điểm riêng, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để chọn loại phù hợp nhất cho trẻ.
Tham khảo: Xu hướng niềng răng mới cho trẻ – Invisalign first
Tuy nhiên, niềng răng cho trẻ em không phải là một quy trình đơn giản và nhanh chóng. Nó đòi hỏi sự kiên nhẫn, chăm sóc và hợp tác của cả bác sĩ và trẻ. Bạn cần biết một số điều sau đây trước khi quyết định niềng răng cho con mình:
Thời gian niềng răng cho trẻ em có thể dao động từ 6 tháng đến 3 năm, tùy thuộc vào mức độ lệch lạc, loại khí cụ niềng răng và tốc độ phát triển của trẻ. Trẻ cần đến khám bác sĩ định kỳ để kiểm tra và điều chỉnh khí cụ niềng răng.
Niềng răng cho trẻ em có thể gây ra một số phiền toái như đau rát, viêm nướu, loét miệng, khó ăn, khó nói… Những triệu chứng này thường tạm thời và có thể giảm bớt bằng cách dùng thuốc giảm đau, súc miệng nước muối, bôi kem chống viêm, ăn những thức ăn mềm và dễ nhai…
Niềng răng cho trẻ em cần có sự chăm sóc và vệ sinh răng miệng đúng cách để tránh sâu răng, viêm nha chu, mảng bám, vết ố… Trẻ cần đánh răng ít nhất hai lần một ngày, sử dụng chỉ nha khoa và nước súc miệng để làm sạch răng và khí cụ niềng răng. Trẻ cũng nên hạn chế ăn những thức ăn ngọt, dính, cứng, sần sùi… để tránh làm hỏng khí cụ niềng răng.
Đây là một quá trình đầu tư lâu dài cho sức khỏe và nụ cười của trẻ. Chi phí niềng răng cho trẻ em có thể dao động tùy thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ lệch lạc, loại khí cụ niềng răng, thời gian điều trị. Nha khoa Thúy Đức gửi bạn bảng giá niềng răng tham khảo (update mới nhất) để bạn có thể cân nhắc hợp lý việc điều trị răng cho trẻ trong thời gian tới.
