Bạn có bao giờ thấy trong miệng mình xuất hiện những cục trắng nhỏ, có mùi hôi khó chịu không? Đó là những gì? Có phải là dấu hiệu của một bệnh lý nghiêm trọng không? Và làm thế nào để ngăn chặn và điều trị chúng? Trong bài viết này, nha khoa Thúy Đức sẽ giải đáp cho bạn những thắc mắc trên và cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về hiện tượng cục trắng hôi trong miệng.
Mục lục
Cục trắng có mùi hôi trong miệng là gì?
Cục trắng hôi trong miệng thưc chất là những viên sỏi amidan. Sỏi amidan không chỉ có mùi hôi cực kỳ kinh khủng, nó còn có thể gây đau, ngứa và khó chịu ở họng.
Sỏi amidan hình thành ở các khe nếp gấp của amidan, nó hình thành do sự tích tụ của các mảnh vụn từ tế bào chết, chất nhầy, nước bọt, thức ăn, vi khuẩn,… trong các hốc nhỏ trên bề mặt amidan. Các mảnh vụn này kết dính lại với nhau tạo thành các khối vôi hóa, chủ yếu chứa canxi, cùng với một lượng nhỏ amoniac, photpho, magie cacbonat.
Mùi hôi của sỏi amidan là do vi khuẩn phân hủy các mảnh vụn từ tế bào chết, chất nhầy, nước bọt, thức ăn,… trong các hốc nhỏ trên bề mặt amidan tạo ra các chất gây mùi khó chịu, chủ yếu là khí sulfur.
Sỏi amidan có thể nhìn thấy bằng mắt khi bạn tự há miệng kiểm tra. Kích thước của sỏi có thể từ 1-2 mm đến 1 cm. Một số người chỉ có một hoặc hai viên sỏi, một số người có nhiều sỏi phủ hết amidan. Khi có sỏi, amidan sẽ to lên, mềm và sưng. Nếu sỏi gây viêm nhiễm, người bệnh sẽ sốt, đau họng, và khó nuốt. Những triệu chứng này cần được điều trị bởi bác sĩ tai mũi họng.
Mặc dù tình trạng sỏi amidan không phải là hiếm gặp nhưng nhiều người có thể mắc phải mà không hề biết vì những viên sỏi này rất nhỏ hoặc không gây kích ứng hoặc châm chích.
Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy tỷ lệ mắc bệnh là khoảng 8% ở những người từ 29 đến 87 tuổi. Các nghiên cứu khác cho thấy 5-10% số người thỉnh thoảng bị đau họng hoặc khó chịu do sỏi amidan.
Đọc thêm: Hôi miệng còn có thể là dấu hiệu của bệnh gì?
Cục trắng hôi trong miệng có lây không?
Thực tế, sỏi amidan là bệnh không lây nhiễm bởi nguyên nhân gây bệnh không phải là vi sinh vật mà do cấu tạo lồi lõm, có nhiều kẽ hở của amidan.
Qua tiếp xúc trực tiếp, sinh sống gần, hôn, uống chung ly hay dùng chung đồ ăn, bệnh sỏi amidan đều không có khả năng lây nhiễm. Bệnh sỏi amidan cũng không có tính di truyền. Do vậy bạn không nên quá e ngại nếu sinh hoạt hay ở chung với người bệnh sỏi amidan.
Sỏi amidan có thể hình thành do những vấn đề sau:
- Vệ sinh răng miệng kém, không đánh răng và súc miệng thường xuyên.
- Ăn uống không lành mạnh, sử dụng nhiều sản phẩm từ sữa, chất béo, đường, và canxi.
- Hút thuốc lá, uống rượu bia, làm khô miệng và cổ họng.
- Bị viêm mũi xoang mạn, viêm amidan mạn tính, hoặc các bệnh về đường hô hấp.
Để ngăn chặn sự hình thành của các cục trắng này, bạn phải luôn điều trị cẩn thận bệnh viêm amidan cấp tính và sau khi khỏi bệnh, hãy tuân thủ cẩn thận các quy tắc vệ sinh, theo dõi sức khỏe của răng và nướu. Điều quan trọng là phải súc miệng kỹ sau khi ăn để làm sạch mảng bám của mảnh vụn thức ăn và vi khuẩn. Điều quan trọng là phải điều trị kịp thời mọi bệnh lý về vòm họng, tăng cường hệ thống miễn dịch, uống vitamin tổng hợp và có lối sống lành mạnh.
Cục trắng hôi trong miệng có thể gây ra vấn đề gì?
Trước hết, tình trạng hôi miệng do những cục trắng này gây ra không thể được giải quyết triệt để ngay cả khi bạn chăm đánh răng, dùng kẹo cao su, xịt hôi miệng hay các phương pháp thông thường khác.
Các cục trắng này có thể gây ra cảm giác đau hoặc khó nuốt nước bọt, thức ăn hoặc nước uống. Do sự giải phóng các chất trung gian gây viêm tại vị trí nhiễm trùng, độ nhạy cảm của các đầu dây thần kinh trên màng nhầy tăng lên, gây khó chịu hoặc đau đớn. Đôi khi những cục trắng với kích thước rất lớn, gây trở ngại khi ăn thức ăn đặc. Tình trạng viêm liên tục khiến amidan bị phì đại, gây khó khăn khi ăn uống.
Các cục trắng trong họng hay sỏi amidan là môi trường lý tưởng cho các vi khuẩn sống và phát triển, trong đó có vi khuẩn gây viêm họng. Các vi khuẩn này có thể tồn tại lâu trong amidan, làm giảm sức đề kháng của cơ thể, gây viêm nhiễm ở amidan và các bộ phận khác như tai giữa, xoang mũi, v.v.
Trong số các biến chứng chính có thể xảy ra với sỏi amidan đó là sự phát triển của áp xe quanh amiđan. Áp xe hình thành phía sau amidan, có thể gây ra các triệu chứng cực kỳ đau đớn và biến chứng nghiêm trọng. Cũng có thể bị viêm mô tế bào ở cổ, cần phải phẫu thuật ngay lập tức. Nguy hiểm hơn nữa là sự phát triển của nhiễm trùng huyết – nhiễm độc máu. Ngoài ra, sự hiện diện của nguồn nhiễm trùng liên tục dẫn đến các vấn đề về thận, tim và khớp.
Vì vậy, việc loại bỏ sỏi amidan kịp thời là rất quan trọng. Càng sớm đến khám bác sĩ tai mũi họng, càng dễ dàng điều trị sỏi amidan.
Có thể tự lấy cục trắng hôi trong miệng không?
Những cục trắng rất nhỏ đôi khi có thể tự rơi ra khỏi miệng sau khi bạn ho, khạc hay súc miệng. Ngoài những cách này, bạn có thể tự lấy cục trắng hôi trong miệng bằng một số biện pháp đơn giản khác như:
1/ Sử dụng máy tăm nước áp suất thấp để phun nước lên amidan và làm sỏi bong ra
Bạn có thể dùng máy tăm nước để lấy sỏi amidan, bằng cách đứng trước gương, mở miệng rộng, và hướng vòi phun của máy vào amidan, nơi có sỏi.
Cần chọn chế độ áp suất thấp để không gây đau và chảy máu cho amidan. Bạn cũng có thể thêm một ít nước muối hoặc nước súc miệng vào bình chứa nước của máy để khử trùng và giảm viêm. Bạn phun nước lên amidan trong vài giây, cho đến khi thấy sỏi bị đẩy ra khỏi amidan. Bạn có thể ho hoặc khạc để đẩy sỏi ra khỏi miệng.
Lưu ý:
Không nên dùng máy tăm nước cho trẻ em, vì trẻ em có thể không kiểm soát được sỏi và bị nghẹt thở.
Tham khảo: Một số mẫu máy tăm nước có bán tại nha khoa Thúy Đức
2/ Sử dụng tăm bông ướt để cạy nhẹ sỏi ra khỏi amidan
Bạn có thể dùng tăm bông để lấy sỏi amidan, bằng cách nhúng tăm bông vào nước ấm, vắt bớt nước, và dùng đầu tăm bông để cạy nhẹ sỏi ra khỏi amidan.
Đầu tiên, đứng trước gương, mở miệng rộng, và sử dụng một đèn pin để chiếu sáng amidan, nơi có sỏi. Bạn cần cẩn thận khi cạy sỏi, không đẩy quá sâu vào họng, vì có thể gây nôn mửa hoặc hại đến niêm mạc họng.
Lưu ý:
- Chỉ nên thực hiện cách này khi sỏi amidan nhỏ và ít, và chỉ làm một vài lần, vì amidan có nhiều mao mạch và dễ bị chảy máu.
- Nên súc miệng bằng nước muối hoặc nước súc miệng không cồn sau khi lấy sỏi, để làm sạch và khử trùng amidan.
Cách điều trị cục trắng hôi trong miệng khi đi khám?
Với những viên sỏi amidan có kích thước lớn kèm theo sưng tấy, đau đớn nhiều thì chúng ta không nên tự ý loại bỏ tại nhà mà nên tới gặp bác sĩ chuyên khoa để được lấy ra đúng cách.
Cách điều trị sỏi amidan thường bao gồm các bước sau:
Rửa amidan bằng máy rửa hiện đại, giúp loại bỏ sỏi amidan một cách hiệu quả. Bằng cách sử dụng các đầu hút chân không, có thể tạo ra áp lực cần thiết để làm sạch amidan mà không gây đau. Để có kết quả tốt, cần rửa amidan từ 5 đến 10 lần, tùy theo sự chỉ định của bác sĩ.
Dùng thuốc kháng sinh, được chọn lựa theo kết quả xét nghiệm vi khuẩn và độ nhạy cảm với thuốc. Phải uống thuốc đúng liều lượng và thời gian, không được ngừng giữa chừng.
Bổ sung điều trị bằng cách súc miệng với các thuốc chống viêm. Thuốc dùng ở dạng viên uống hoặc dụng dịch để giảm sưng đỏ đau và khó chịu. Kết hợp điều trị bằng thuốc uống và thuốc súc miệng sẽ mang lại hiệu quả cao hơn. Để tăng cường hệ miễn dịch và kích thích tái tạo niêm mạc bị tổn thương, có thể áp dụng các phương pháp vật lý trị liệu.
Hiện nay, để loại bỏ amidan người ta còn áp dụng các phương pháp hiện đại như laser hoặc sóng cao tần:
- Laser: Trước khi laser, người bệnh sẽ được gây tê tại amidan. Sau đó, tia laser sẽ làm tan chảy và triệt tiêu sỏi amidan mà không làm tổn thương đến bề mặt của amidan. Quá trình điều trị chỉ mất khoảng 15-20 phút, không cần nằm viện.
- Sóng cao tần: Phương pháp này dùng sóng radio tần số cao để biến đổi nước muối được tiêm vào miệng thành các ion có điện, tạo ra plasma để cắt bỏ mô, làm sạch các rãnh có sỏi trong amidan. Phương pháp này không tạo ra nhiệt độ cao, nên không làm nóng và đau như laser, và cũng giúp hồi phục nhanh hơn.
Có thể bạn quan tâm: Có nên cạo lưỡi hàng ngày? Cạo lưỡi thế nào là đúng?
Có cục trắng hôi trong miệng có cần cắt bỏ amidan?
Amidan mặc dù có kích thước nhỏ nhưng đóng vai trò lớn trong việc bảo vệ cơ thể khỏi virus và vi khuẩn. Amidan là một cơ quan của hệ thống miễn dịch của chúng ta, là một tập hợp các mô bạch huyết. Amidan vòm miệng hoạt động theo nguyên lý của một bộ lọc. Các vi sinh vật gây bệnh xâm nhập vào cơ thể con người bằng không khí hoặc thức ăn qua vòm họng và khoang miệng, và đối tượng đầu tiên chúng gặp phải trên đường đi là amidan vòm miệng. Khi amidan nhận thấy “có vấn đề”, chúng bắt đầu tích cực sản xuất bạch cầu. Từ môn sinh học ở trường, chắc hẳn mọi người đều nhớ rằng bạch cầu là tế bào bảo vệ chống lại hệ thực vật gây bệnh. Nếu amidan khỏe mạnh và hệ thống miễn dịch của con người mạnh mẽ, bạch cầu sẽ đối phó với “kẻ thù” và ngăn chặn mầm bệnh xâm nhập vào đường hô hấp dưới và gây viêm ở đó.
Như vậy, amidan vòm miệng là một cơ quan cần thiết và việc khuyến cáo bảo tồn chúng là khá hợp lý.
Cắt bỏ amidan chỉ được coi là phương pháp điều trị cuối cùng và được cân nhắc cẩn thận khi các phương pháp điều trị trướt đó không hiệu quả.
- Dấu hiệu cho thấy cần cắt bỏ amidan là viêm họng thường xuyên (hơn 4 cơn mỗi năm).
- Dấu hiệu thứ hai là kết quả xét nghiệm thấp khớp cấp.
- Các chất thải của vi khuẩn từ sỏi adidan xâm nhập vào máu và lan truyền khắp cơ thể, gây ra các biến chứng ở các cơ quan và hệ thống khác của con người. Các biến chứng thường gặp nhất là rối loạn tim, thận và biến chứng khớp. Nếu điều này xảy ra, cần phải phẫu thuật!
- Một dấu hiệu khác là các biến chứng có mủ, ví dụ như áp xe quanh amiđan đã xảy ra.
Có nhiều phương pháp cắt amidan khác nhau, bạn có thể lựa chọn theo sự tư vấn của bác sĩ, như:
- Phương pháp bóc tách truyền thống: Là cách cắt amidan bằng dao mổ, cần gây mê toàn thân và có thể gây ra chảy máu nhiều.
- Phương pháp cắt amidan bằng laser: Là cách cắt amidan bằng tia laser, chỉ cần gây tê tại chỗ, ít gây chảy máu và đau, nhưng có thể gây nóng và khô miệng.
- Phương pháp cắt amidan bằng coblator: Là cách cắt amidan bằng sóng radio cao tần, chỉ cần gây tê tại chỗ, ít gây chảy máu và đau, không gây nóng và khô miệng, và giữ nguyên chức năng bảo vệ của amidan.
