Lưỡi nổi hạt đỏ dày đặc hoặc rải rác lưa thưa kèm theo các triệu chứng đau rát, tê ngứa gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ, sinh hoạt và cả sức khoẻ. Vậy nguyên nhân gây ra tình trạng này là gì và cần xử lý thế nào? Mời bạn đọc cùng tìm hiểu vấn đề này trong bài viết dưới đây.
Mục lục
Nguyên nhân lưỡi nổi hạt đỏ
Lưỡi nổi hạt đỏ là triệu chứng được biểu hiện bởi các mụn đỏ li ti màu hồng đến đỏ, kích thước và mật độ khác nhau xuất hiện ở các vị trí trên lưỡi. Tuỳ vào nguyên nhân gây bệnh mà mụn đỏ có thể gây đau hoặc không. Dưới đây là một số bệnh lý thường gây ra tình trạng này:
Nhiệt miệng
Nhiệt miệng (hay áp-tơ miệng) là tình trạng nhiễm trùng xảy ra trong khoang miệng do sự tấn công của vi khuẩn, vi rút, nấm, kích ứng hoặc các tổn thương hở (cắn vào lưỡi, vật cứng chọc vào niêm mạc,…). Các nốt mụn đỏ rộp do nhiệt miệng xuất hiện phổ biến ở niêm mạc má, niêm mạc dưới môi nhưng đôi khi cũng phát triển ở lưỡi.

Một số đặc điểm của hạt đỏ nổi trên lưỡi do nhiệt miệng gồm:
- Có một hoặc một vài vết loét đỏ xuất hiện rải rác trên lưỡi.
- Xung quanh vết loét đỏ có bờ sưng đỏ và được phủ một lớp màng nhầy màu trắng.
- Vết loét gây đau đớn, đặc biệt khi ăn nhai hoặc tiếp xúc với các loại thức ăn chua, cay, nóng.
Những vết nhiệt miệng kích thước dưới 5mm có thể tự khỏi sau khoảng 5 – 7 ngày. Trong khi đó, vết loét lớn có thể cần đến 1 tháng để khỏi hoàn toàn. Mặc dù gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt nhưng nhiệt miệng thường không gây nguy hiểm cho người mắc phải.
Đọc thêm: Nhiệt miệng nên làm gì cho nhanh khỏi?
Dị ứng
Dị ứng thực chất là một phản ứng viêm, xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tiếp xúc với các chất lạ (được gọi là dị nguyên). Dị ứng xảy ra trong khoang miệng thường là do sử dụng thức ăn, thuốc, kem đánh răng, nước súc miệng,… có chứa dị nguyên.

Khi bị dị ứng, toàn bộ khoang miệng có thể bùng phát triệu chứng. Trong đó, lưỡi nổi các hạt đỏ li ti với các đặc điểm sau:
- Các nốt mụn đỏ li ti mọc dày đặc, kích thước đồng đều, điểm thêm các đốm xuất huyết.
- Lưỡi sưng, phù nề, đỏ tấy.
- Các mụn ngứa ngáy, đau rát, châm chích khó chịu.
Ngoài lưỡi, mụn đỏ và tình trạng sưng phù nề có thể xảy ra ở toàn bộ khoang miệng, rõ rệt nhất là ở phần họng, niêm mạc má. Tuỳ vào mức độ dị ứng mà người bệnh có thể bị phát ban, nổi mề đay, ngứa ngáy kèm theo sốt, khó thở, rối loạn nhịp tim, mạch nhanh, mất nước. Trường hợp nghiêm trọng, dị ứng có thể gây sốc phản vệ dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Có thể bạn quan tâm: Lưỡi có màu đen có phải dấu hiệu của bệnh?
U nhú tiền đình
U nhú tiền đình là một dạng giải phẫu tự nhiên của cơ thể. Các u nhú này xuất hiện do sự phát triển quá mức của tế bào gai dưới biểu mô, không phải là bệnh lây nhiễm qua đường tình dục. Vị trí xuất hiện của các u nhú tiền đình tương tự như sùi mào gà, thường gặp như ở lưỡi, cổ họng, cơ quan sinh dục,…

Lưỡi nổi mụn đỏ do u nhú tiền đình có thể xảy ra ở bất kỳ người nào với các đặc điểm sau:
- Mụn thịt nhỏ đường kính từ 1- 2mm, mịn, mềm, không đau ngứa, mọc thành hàng dài hoặc đối xứng nhau ở lưỡi.
- Mụn tròn có màu hồng như màu niêm mạc hoặc hơi nhạt hơn một chút giống như mụn cơm. Đôi khi mụn có thể hơi dài.
- Trong suốt thời gian xuất hiện, các nốt mụn không tăng trưởng về kích thước, mụn mọc riêng biệt, mỗi nốt mụn có một cuống riêng chứ không phát triển thành sùi.
- U nhú tiền đình khó vỡ và tự teo dần theo thời gian.
U nhú tiền đình không gây đau, ngứa hay bất kỳ triệu chứng nào khác khi xuất hiện. Bệnh có thể tự khỏi sau một thời gian và không gây nguy hiểm cho người mắc phải.
Sùi mào gà
Sùi mào gà là bệnh lý truyền nhiễm qua đường tình dục, gây ra bởi virus Human Papilloma Virus (HPV. Thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 2 – 9 tháng. Trong giai đoạn này, người bệnh thường không có triệu chứng hoặc triệu chứng biểu hiện không rõ ràng.

Nổi mụn đỏ ở lưỡi do sùi mào gà thường xảy ra ở những người quan hệ tình dục bằng miệng. Khi bước vào giai đoạn toàn phát, triệu chứng bùng phát với các đặc điểm sau:
- Thời gian đầu, mụn đỏ mọc ở lưỡi có kích thước nhỏ, màu hồng tương tự với màu của niêm mạc. Mụn mọc đơn lẻ hoặc thành từng đám nhỏ.
- Sau một thời gian, mụn sùi mào gà lớn lên hình thành các u nhú có dạng sùi tập trung thành từng đám giống như mào gà hoặc súp lơ. Những nhú này sờ mềm và không đau.
- Giai đoạn cuối, u nhú dễ vỡ khi chạm vào gây chảy máu, dịch và tạo thành các ổ loét kèm theo cảm giác đau rát, khó chịu.
Ngoài lưỡi, mụn và u nhú do sùi mào gà còn có thể xuất hiện ở các vị trí khác trong khoang miệng như thành họng, niêm mạc má, niêm mạc sau môi, nướu răng,… Sùi mào gà vỡ ra ở thành họng gây ra sưng viêm, dễ bị nhầm lẫn với viêm họng và viêm amidan.
Bệnh sùi mào gà không thể điều trị dứt điểm. Một khi lây nhiễm virus, người bệnh sẽ phải sống chung với bệnh cả đời. Các triệu chứng bùng phát khi người bệnh suy giảm miễn dịch hoặc quan hệ tình dục không an toàn. Ngoài ra, sùi mào gà còn nguy hiểm bởi có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Bệnh có thể gây đau tức, sưng tấy ở cơ quan sinh dục và có thể tiến triển thành ung thư cổ tử cung. Bệnh làm tăng nguy cơ sinh non ở thai phụ và có thể lây nhiễm từ mẹ sang con trong quá trình chuyển dạ. Đối với nam giới, sùi mào gà có thể làm tắc ống dẫn tinh, gây vô sinh và thúc đẩy ung thư dương vật, ung thư hậu môn.
Ung thư khoang miệng
Ung thư khoang miệng là bệnh lý xảy ra do sự tăng sinh phát triển quá mức của tế bào làm hình thành nên các khối u ở vị trí khác nhau trong khoang miệng. Bệnh có thể khởi phát bằng tình trạng nổi mụn đỏ ở lưỡi với các đặc điểm như:
- Mụn đỏ mọc đơn độc, thường ở cạnh mặt dưới của lưỡi.
- Mụn tái đi tái lại nhiều lần, vỡ rồi mọc lại tạo thành các vết loét gây đau rát.
- Kích thước mụn tăng dần theo thời gian.
- Màu sắc lưỡi thay đổi, có thể chuyển sang đỏ đậm, tím hoặc đen
- Trên niêm mạc lưỡi, má, dưới môi có thể xuất hiện các mảng màu trắng, đen, đỏ hoặc vùng tổn thương xơ cứng.

U do ung thư khoang miệng thường xuất hiện đơn độc. Ngoài lưỡi, khối u này có thể xảy ra ở các vị trí khác nhau trong khoang miệng. Đây là bệnh lý nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Cần làm gì khi lưỡi nổi hạt đỏ?
Lưỡi nổi hạt đỏ khiến không ít người cảm thấy lo lắng, bất an. Tuy nhiên, một số người lại tỏ ra chủ quan bỏ lỡ thời điểm điều trị tốt nhất. Vậy, đâu là thái độ đúng khi gặp phải vấn đề này? Dưới đây là một số gợi ý cho bạn:
Thăm khám
Lưỡi nổi hạt đỏ có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong một số trường hợp, các bệnh lý có triệu chứng na ná nhau khiến bạn dễ nhầm lẫn nếu không có chuyên môn. Bởi vậy, người bệnh nên chủ động đến các cơ sở y tế để thăm khám làm rõ nguyên nhân và được tư vấn phác đồ điều trị phù hợp.

Quá trình thăm khám có thể bao gồm:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ khám trực tiếp, đánh giá triệu chứng và kiểm tra các dấu hiệu bất thường trên cơ thể người bệnh. Sau đó, người bệnh được chỉ định thực hiện các xét nghiệm cần thiết.
- Khám cận lâm sàng: Thường bao gồm các loại xét nghiệm như: xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu. Nếu nghi ngờ bị ung thư, người bệnh có thể được chỉ định sinh thiết mô để có đánh giá chính xác.
Điều trị theo chỉ định
Sau khi xác định nguyên nhân lưỡi nổi hạt đỏ, người bệnh sẽ được xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Để có kết quả tốt nhất, người bệnh cần lưu ý một số điều sau đây:
Tuân thủ phương pháp: Đối với trường hợp lưỡi nổi hạt đỏ do nhiệt miệng, dị ứng, u nhú tiền đình., người bệnh thường chỉ cần uống thuốc. Nếu ung thư miệng, người bệnh cần can thiệp hoá trị, xạ trị và phẫu thuật loại bỏ khối u. Trường hợp sùi mào gà, tuỳ vào mức độ mà bệnh nhân cần dùng thuốc kết hợp sinh thiết loại trừ ung thư hoặc cắt bỏ u nhú. Người bệnh cần tuân thủ theo phương pháp mà bác sĩ chỉ định.
Tuân thủ thời gian: Thời gian điều trị nhiệt miệng, dị ứng có thể chỉ kéo dài khoảng 5 – 7 ngày. Trong khi điều trị ung thư cần kéo dài hàng năm và điều trị sùi mào gà cần theo đợt, kéo dài cả đời. Việc tuân thủ đúng thời gian điều trị đảm bảo hiệu quả điều trị bệnh cao nhất, giảm tái phát và hạn chế tỷ lệ kháng thuốc.

Tuân thủ liều lượng: Bạn cần dùng đủ liều lượng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Không được tự ý tăng hoặc giảm liều vì có thể làm tăng nguy cơ tác dụng phụ hoặc giảm hiệu quả điều trị.
Tuân thủ lịch khám: Người bị nhiệt miệng hoặc dị ứng thường không cần tái khám sau khi triệu chứng khỏi hoàn toàn. Các trường hợp ung thư khoang miệng, ngoài lịch khám trong thời gian điều trị, người bệnh được khuyên nên khám định kỳ 6 tháng/ lần sau khi khỏi bệnh. Bệnh nhân sùi mào gà nên khám định kỳ 6 tháng/ lần. Lịch khám này giúp người bệnh tầm soát được nguy cơ và có biện pháp xử lý kịp thời.
Vệ sinh răng miệng đúng cách
Giữ vệ sinh răng miệng đúng cách giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, nhiễm khuẩn. Một số lưu ý khi vệ sinh răng miệng gồm:
- Duy trì thói quen chải răng ít nhất 2 lần/ ngày.
- Kết hợp các biện pháp làm sạch răng như dùng chỉ nha khoa, nước súc miệng để làm sạch vi khuẩn tốt hơn, loại bỏ mảng bám trên bề mặt răng.
- Ngậm nước muối khoảng 30 giây và súc miệng sạch sẽ khi khoang miệng có dấu hiệu nhiễm khuẩn.
- Thao tác vệ sinh răng miệng nhẹ nhàng, tránh tác động vào các tổn thương gây chảy máu.

Tìm hiểu thêm: Cách làm sạch lưỡi khoa học để tránh mầm bệnh nguy hiểm
Xây dựng lối sống lành mạnh
Lối sống lành mạnh giúp bảo vệ sức khoẻ và ngăn chặn tình trạng lưỡi nổi hạt đỏ tiến triển nặng hơn. Bạn nên:
- Xây dựng khẩu phần ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, ưu tiên các món ăn từ thực phẩm tươi sống giúp bổ sung vitamin và chất khoáng cho cơ thể.
- Uống ít nhất 1.5 – 2 lít nước mỗi ngày giúp làm sạch cơ thể và đảm bảo hệ tuần hoàn, miễn dịch hoạt động tốt nhất.
- Tập luyện thể dục tối thiểu 30 phút/ ngày giúp cơ thể đào thải độc tố tốt hơn, tăng cường miễn dịch tự nhiên.
- Sinh hoạt tình dục lành mạnh, không nên quan hệ tình dục với nhiều người và nên sử dụng các biện pháp bảo vệ khi quan hệ.

Lưỡi nổi hạt đỏ là dấu hiệu cho thấy sức khoẻ của bạn đang gặp vấn đề. Tuỳ vào nguyên nhân gây bệnh mà tình trạng này có thể nguy hiểm hoặc không. Khi phát hiện, bạn nên chủ động thăm khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ để kiểm soát bệnh tốt nhất. Nếu cần tư vấn thêm, hãy liên hệ với chuyên gia của chúng tôi qua hotline: 093 186 3366.
