Nuốt nước bọt bị đau họng – XEM NGAY THỦ PHẠM!

Đau họng khi nuốt nước bọt là một triệu chứng phổ biến gây ra nhiều khó chịu cho người bệnh, ảnh hưởng đến khả năng ăn uống, giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày. Hiểu rõ nguyên nhân của tình trạng này là bước đầu tiên để có phương pháp điều trị hiệu quả. Bài viết này sẽ đi sâu tìm hiểu về các nguyên nhân chính dẫn đến đau họng khi nuốt nước bọt, từ đó cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích để chăm sóc sức khỏe bản thân tốt hơn.

Nguyên nhân bên ngoài

Cảm giác đau rát họng khi nuốt nước bọt có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có việc ở lâu trong phòng có độ ẩm thấp hoặc ở những nơi có khí hậu khô nóng. Khi đó, niêm mạc họng sẽ trở nên khô và thiếu nước bọt, gây cảm giác đau khi nói chuyện hoặc khi ăn thức ăn cứng. Cảm giác này thường trở nên tồi tệ hơn sau khi thức dậy vì miệng thường hơi mở khi ngủ, làm cho niêm mạc càng khô hơn. Ở nam giới, việc ngáy khi ngủ cũng có thể làm tăng cảm giác đau rát.

Ngoài ra, hít phải không khí ô nhiễm, như ở trong mỏ, làm việc ở mỏ cát, hoặc sống ở thành phố lớn với nhiều khí thải từ xe cộ, cũng có thể khiến họng bị đau khi nuốt nước bọt. Điều này có thể xảy ra đột ngột khi chúng ta bước ra ngoài hoặc đi vào các khu công nghiệp. Đau họng thường đi kèm với cảm giác ho khan. Nếu những triệu chứng này chỉ xuất hiện ngắn hạn và không thường xuyên, thì nó có thể được coi là bình thường. Tuy nhiên, nếu cảm giác khó chịu kéo dài và ảnh hưởng đến việc ăn uống hoặc nói chuyện, người bệnh nên đi khám bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.

Bệnh do virus

Các bệnh do virus thường gây ra cảm giác đau rát họng nghiêm trọng khi nuốt nước bọt, làm tổn thương niêm mạc họng và thanh quản. Nguyên nhân của cảm giác đau này có thể là do tác động trực tiếp của virus lên tế bào biểu mô, hoạt động hệ thống của virus, hoặc làm tổn thương các đầu dây thần kinh. Thông thường, triệu chứng này xuất hiện cùng với sốt cao, mệt mỏi và các dấu hiệu của nhiễm độc. Các nguyên nhân phổ biến gây đau họng bao gồm:

Viêm họng do virus:

Ban đầu, người bệnh có thể cảm thấy khó chịu, cảm giác nghẹn và rát ở vùng họng, dần dần chuyển sang đau rát nghiêm trọng ở họng và ho khan, cảm giác khó chịu tăng lên khi nuốt nước bọt.

Bệnh tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn:

Đây là bệnh do virus Epstein-Barr gây ra, thường gây ra triệu chứng đau họng nghiêm trọng, khó khăn trong việc ăn uống. Bên cạnh triệu chứng đau, các hạch bạch huyết vùng cũng sưng và viêm.

Nhiễm Adenovirus:

Cổ họng thường bắt đầu đau một hoặc hai ngày sau khi bắt đầu chảy nước mũi và chảy nước mắt. Cơn đau ở mức độ vừa phải, tăng dần khi nuốt và nói chuyện. Người bệnh thường nhận thấy một lớp phủ màu trắng nhỏ trên amidan, sau đó là tiếng ho.

Viêm họng do Herpes (Herpangina):

Viêm họng do Herpes (Herpangina thường gặp ở trẻ em dưới 10 tuổi. Bệnh gây ra các triệu chứng như đau họng dữ dội, sốt cao (39-40 độ C). Triệu chứng khác là sự xuất hiện của các mụn nước nhỏ, màu xám trắng, xuất hiện ở họng, thường ở hai bên thành sau họng, mềm khẩu cái và vòm họng. Mụn nước thường vỡ ra sau 1-2 ngày, để lại các vết loét nông.

Bệnh nhiễm khuẩn

Viêm họng (viêm amidan):

Triệu chứng ban đầu là khó chịu và cảm giác ngứa rát ở họng, sau đó chuyển thành đau nhói. Cơn đau có thể lan tới tai, cổ và sau gáy. Người bệnh có thể thấy amidan sưng đỏ và xuất hiện các mủ nhỏ. Triệu chứng thường đi kèm với sốt cao, mệt mỏi, đau khớp và đau cơ. Nếu đau họng nặng đến mức không thể nuốt ngay cả nước, có thể là dấu hiệu của áp xe trong amidan (viêm họng hạt).

Viêm nắp thanh quản:

Khi trẻ em bị đau họng kèm theo khó thở, có thể là do viêm nắp thanh quản. Trẻ bị viêm nắp thanh quản thường bỏ ăn do cổ họng bị đau. Để giảm đau và dễ thở, trẻ sẽ cố gắng ngồi cúi về phía trước, rướn dài cổ và mở miệng. Đau họng một bên và sốt cao là dấu hiệu của áp xe sau họng.

Viêm thanh quản

Khi bị viêm thanh quản cấp tính, người bệnh có thể bắt đầu cảm thấy đau họng đồng thời bị sốt nhẹ (sốt subfebrile) và thấy trong người mệt mỏi. Cảm giác đau thường rất mạnh và nếu viêm nằm ở phía sau của thanh quản, đau sẽ tăng lên khi nuốt. Triệu chứng này thường đi kèm với ho khan không có đờm và nếu quá trình viêm lan đến dây thanh âm, người bệnh có thể tạm thời mất giọng.

Trong trường hợp của viêm thanh quản mãn tính, đau họng thường không quá nghiêm trọng, nhưng người bệnh sẽ nhanh chóng cảm thấy mệt mỏi và giọng nói có thể thay đổi, trở nên khàn đặc. Đây là tình trạng kéo dài và có thể ảnh hưởng đến khả năng nói người bệnh.

Để điều trị viêm thanh quản, người bệnh nên nghỉ ngơi giọng nói, tránh các yếu tố kích thích như khói thuốc và không khí lạnh và uống nhiều nước. Nếu triệu chứng không thuyên giảm, người bệnh cần đi khám để được điều trị phù hợp.

Có thể bạn quan tâm: Nước bọt có mùi hôi khi bôi lên tay là do đâu?

Nhiễm nấm Candida ở miệng

Đây là tình trạng nhiễm nấm Candida trong miệng và họng, thường gây ra cảm giác đau rát liên tục ở họng, đặc biệt khi ăn. Trên niêm mạc xuất hiện các mảng trắng lớn và bệnh cũng có thể gây ra các vết nứt và loét đau rát ở khóe miệng. Sự phát triển của nấm thường xảy ra ở những người có hệ miễn dịch yếu, như sau khi ghép tạng, mắc bệnh ung thư, hoặc có hệ miễn dịch suy giảm. Trong trường hợp này, bệnh có thể lan rộng đến toàn bộ đường hô hấp và gây ra các triệu chứng tương ứng.

Dị ứng

Các tình trạng viêm họng và viêm thanh quản do dị ứng thường gây ra cảm giác đau họng ở mức độ trung bình khi nuốt nước bọt, do phản ứng với các yếu tố gây dị ứng. Cảm giác đau rát và khô họng có thể xuất hiện đột ngột, đi kèm với cơn ho khan không mang lại sự giảm nhẹ, hắt hơi, chảy nước mắt và ngứa.

Những người dễ bị dị ứng có thể cảm thấy đau họng sau khi hít phải mùi hoa, tiếp xúc với hóa chất gia dụng hoặc mỹ phẩm, hoặc sau khi ăn một số loại thực phẩm nhất định.

Vật lạ trong họng

Nếu như nuốt phải xương cá hoặc xương thịt, chúng có thể mắc kẹt trong họng và gây ra cảm giác đau nhói hoặc cắt. Cảm giác đau thường rõ ràng và cụ thể. Điều này có thể đi kèm với ho mạnh không hiệu quả, đôi khi kèm theo sưng đỏ và phù nề của khuôn mặt do cơn ho dữ dội. Người bệnh có thể bắt đầu cảm thấy khó thở. Ở trẻ em, họng có thể đau nếu hít phải các bộ phận nhỏ của đồ chơi. Trong trường hợp có dị vật trong họng, cần phải có sự can thiệp y tế khẩn cấp.

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Ở người lớn, một trong những nguyên nhân gây đau họng khi nuốt nước bọt có thể là do trào ngược dạ dày gây ra. Cảm giác đau có thể thay đổi trong ngày, thường đau nhiều vào buổi sáng sau khi thức dậy do tư thế nằm ngang làm tăng khả năng axit trào ngược vào họng.

Đau họng đi kèm với ho khan, cảm giác khô rát và khó chịu liên tục. Bệnh nhân cũng có thể bị giác ợ chua và cơn đau nóng rát (ốm nghén). Những triệu chứng này là điển hình của tình trạng viêm dạ dày có axit cao, loét dạ dày – tá tràng và viêm thực quản.

Thiếu hụt chất dinh dưỡng

Để lớp niêm mạc họng luôn khỏe mạnh và thực hiện tốt chức năng bảo vệ cơ thể, cần có sự góp mặt của nhiều dưỡng chất quan trọng. Tuy nhiên, nếu chế độ ăn uống không cân bằng hoặc hệ tiêu hóa gặp vấn đề, khả năng hấp thu vitamin sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến tình trạng thiếu hụt. Một trong những hậu quả đáng chú ý của tình trạng này là đau rát cổ họng.

• Thiếu hụt Vitamin B2 (Riboflavin): Khi cơ thể không có đủ Vitamin B2, người bệnh có thể cảm thấy đau rát họng khi nói chuyện hoặc ăn uống. Các triệu chứng khác bao gồm việc hình thành các vết nứt đau ở khóe miệng (gọi là viêm khóe miệng) và viêm lưỡi.
• Thiếu hụt Vitamin B12: Thiếu vitamin này có thể gây ra cảm giác đau rát cháy ở lưỡi và họng, khiến lưỡi trở nên đỏ rực và bóng loáng. Người bệnh cũng có thể kêu ca về cảm giác tê và kiến bò ở chân.
• Thiếu hụt Vitamin C: Khi thiếu ascorbic acid (Vitamin C), đau họng có thể liên quan đến các tổn thương loét trên niêm mạc. Người bệnh cũng có thể bị chảy máu chân răng thường xuyên.

Tìm hiểu thêm: Chảy máu chân răng nên ăn gì kiêng gì?

Bệnh mãn tính

Một số bệnh mãn tính có thể gây ra cảm giác đau họng khi nuốt nước bọt. Khi các cơ quan nội tạng bị tổn thương, cơ thể có thể tích tụ các chất cặn bã độc hại và sản phẩm chuyển hóa chứa nitơ trong máu. Điều này có thể gây ra cảm giác đau như là một sự khó chịu ở họng, thường là do viêm mãn tính và quá trình teo cơ ở họng. Cảm giác đau cũng có thể được kích thích bởi sự tăng lượng đường glucose trong máu, điều này thường đi kèm với cảm giác khô miệng và các quá trình viêm nhiễm.

Các bệnh mãn tính có thể gây đau họng bao gồm:

• Bệnh lý nội tạng: Bệnh thận mãn tính (Chronic Kidney Disease – CKD), tổn thương gan.
• Rối loạn nội tiết: Tiểu đường, hội chứng Cushing, suy giáp.

Tìm hiểu thêm: Các bệnh lây truyền qua đường nước bọt

Mẹo tại nhà giảm đau họng khi nuốt nước bọt

1. Súc họng bằng nước muối ấm

Nước muối có tác dụng sát khuẩn, giảm viêm và làm dịu cơn đau rát cổ họng. Súc họng bằng nước muối ấm là một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả để giảm đau rát và viêm cổ họng. Để thực hiện, bạn có thể làm như sau:

• Pha loãng 1/2 muỗng cà phê muối trong 1 cốc nước ấm (khoảng 250ml).
• Súc họng trong 30 giây, nhổ ra và lặp lại 2-3 lần mỗi ngày.

2. Uống nhiều nước

Giữ cho cơ thể đủ nước giúp làm loãng chất nhầy, giảm khô rát và kích ứng cổ họng. Vì thế, bạn nên uống nước ấm, trà thảo mộc (như trà hoa cúc, trà bạc hà) hoặc nước chanh pha mật ong. Tránh các loại đồ uống có gas, có cồn và quá lạnh vì có thể khiến cổ họng thêm khó chịu.

3. Viên ngâm hoặc xịt giảm đau họng

Dùng viên ngậm hoặc xịt giảm đau họng là một biện pháp hiệu quả để giảm đau rát và ngứa ngáy trong cổ họng. Các sản phẩm này thường chứa các thành phần như menthol, benzocaine hoặc dextromethorphan. Menthol giúp làm mát và giảm cảm giác khó chịu, trong khi benzocaine hoạt động như một chất gây tê cục bộ, làm tê liệt tạm thời các dây thần kinh cảm giác ở họng, giúp giảm đau. Dextromethorphan là một chất chống ho, giúp làm giảm tần suất ho khan gây đau họng.

Khi chọn kẹo ngậm hoặc viên ngậm, nên ưu tiên các sản phẩm không đường để bảo vệ sức khỏe răng miệng và tránh nguy cơ sâu răng. Ngoài ra, việc chọn các sản phẩm có thêm các thành phần tự nhiên như mật ong, gừng, hoặc chiết xuất từ thảo mộc cũng có thể giúp tăng cường hiệu quả làm dịu họng và giảm viêm. Điều quan trọng là sử dụng đúng liều lượng và không lạm dụng để tránh các tác dụng phụ không mong muốn. Bằng cách sử dụng kẹo ngậm hoặc viên ngậm một cách hợp lý, bạn có thể giảm bớt cảm giác khó chịu và duy trì sức khỏe cổ họng một cách hiệu quả.

4. Sử dụng máy tạo độ ẩm

Để giảm đau họng tại nhà, bạn có thể cân nhắc sử dụng máy tạo độ ẩm. Máy tạo độ ẩm giúp tăng độ ẩm trong không khí, làm mềm chất nhầy và giảm khô rát cổ họng. Việc đặt máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ khi bạn ngủ không chỉ giúp bạn dễ chịu hơn mà còn cải thiện chất lượng giấc ngủ. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả và an toàn, bạn cần vệ sinh máy tạo độ ẩm thường xuyên để tránh nấm mốc phát triển. Sử dụng máy tạo độ ẩm đúng cách sẽ mang lại lợi ích đáng kể cho sức khỏe cổ họng của bạn.

5. Chườm ấm hoặc lạnh

Chườm ấm hoặc lạnh là một biện pháp hiệu quả giúp giảm đau và viêm trong cổ họng. Bạn có thể chườm ấm bằng cách sử dụng khăn mềm hoặc túi chườm nóng để làm dịu các cơ và giảm viêm. Nhiệt độ ấm giúp cải thiện tuần hoàn máu, giúp giảm đau và tăng cường quá trình phục hồi.

Ngoài ra, chườm lạnh bằng túi đá cũng là một cách hiệu quả để giảm đau và sưng. Nhiệt độ lạnh làm co mạch máu, giảm lưu lượng máu đến khu vực bị viêm, từ đó giúp giảm sưng và đau.

Để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn nên chườm trong khoảng 15-20 phút mỗi lần và lặp lại vài lần mỗi ngày. Việc xen kẽ giữa chườm ấm và chườm lạnh cũng có thể mang lại kết quả tốt hơn trong việc giảm triệu chứng. Chườm đúng cách không chỉ giúp giảm đau tạm thời mà còn hỗ trợ quá trình phục hồi của cổ họng, giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn nhanh chóng.

6. Nghỉ ngơi đầy đủ

Ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi đầy đủ giúp cơ thể có thời gian phục hồi. Tránh nói chuyện quá nhiều hoặc gắng sức khi đang bị đau rát cổ họng.

Điều trị triệu chứng đau họng khi nuốt nước bọt bằng thuốc gì?

Kháng sinh: Sử dụng cho các trường hợp đau họng do vi khuẩn. Các loại thuốc kháng sinh có tác dụng chọn lọc trên các tác nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp. Đối với nhiễm nấm Candida, sử dụng thuốc kháng nấm đặc hiệu.

Các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) giúp giảm đau họng bằng cách giảm mức độ các chất gây viêm và cytokine. Chúng có tác dụng hạ sốt và giảm đau mạnh.

Thuốc kháng histamine: Khi đau họng do tiếp xúc với chất gây dị ứng, cần uống thuốc kháng histamine để ngăn chặn các thụ thể histamine. Trong trường hợp nặng, sử dụng xịt chứa corticosteroid tại chỗ.

Thuốc sát trùng: Các chất sát trùng như chlorhexidine ức chế sự phát triển của vi khuẩn trong họng và đường hô hấp. Để giảm đau, súc miệng bằng bạc hà, khuynh diệp và các sản phẩm tự nhiên khác nhiều lần trong ngày.

Vitamin: Đau họng có thể do thiếu vitamin, do đó cần bổ sung vitamin sau khi xét nghiệm cụ thể. Thường khuyên dùng các loại thuốc chứa cyanocobalamin (vitamin B12) và riboflavin (vitamin B2).

Dung dịch truyền: Sử dụng trong trường hợp đau họng kèm theo quá trình mủ nặng và ngộ độc cơ thể, sử dụng dung dịch tinh thể và keo truyền tĩnh mạch để giải độc.

Thuốc giảm tiết axit: Sử dụng cho các trường hợp đau họng do trào ngược axit dạ dày, thường là các chất ức chế bơm proton (PPI), có ít tác dụng phụ.

Khi nào cần phẫu thuật?

Đối với các trường hợp đau họng do áp xe (áp xe họng hoặc áp xe quanh amidan), u nang bị nhiễm mủ, phẫu thuật là phương pháp điều trị cần thiết để loại bỏ nguyên nhân chính gây bệnh. Bác sĩ sẽ thực hiện rạch và dẫn lưu mủ, sau đó rửa sạch bằng dung dịch sát khuẩn và kháng sinh.

Với các trường hợp u họng lành tính, phẫu thuật cắt bỏ một phần họng (cắt bỏ họng tiết kiệm) sẽ được áp dụng. Đối với ung thư họng gây đau rát, phẫu thuật cắt bỏ nửa thanh quản (hemilarengectomy) cùng tạo hình khí quản sẽ được thực hiện. Sau giai đoạn hồi phục, bệnh nhân có thể được phẫu thuật tạo hình thanh quản nếu điều kiện cho phép.

Đọc thêm: Hướng dẫn vệ sinh răng miệng sau khi cắt amidan