Inlay, Onlay là hai kỹ thuật trám răng tiên tiến, mang lại nhiều ưu điểm vượt trội so với trám răng thông thường. Ở bài viết này, nha khoa Thúy Đức sẽ giúp bạn hiểu rõ về trám răng Inlay và Onlay một cách chi tiết và dễ hiểu nhất.
Mục lục
1. Trám răng Inlay, Onlay là gì?
1.1. Trám răng Inlay là gì?
Inlay là miếng trám được đặt bên trong lòng răng, lấp đầy phần mô răng bị mất do sâu răng, vỡ mẻ hoặc mòn. Nó giống như một “miếng ghép” vừa khít với phần khuyết của răng.
Vị trí: Nằm gọn trong các rãnh và hố trên bề mặt nhai của răng, không bao phủ lên các múi răng.
Chỉ định: Thường được sử dụng khi răng bị tổn thương ở mức độ vừa phải, chưa ảnh hưởng đến các múi răng.
Ưu điểm: Inlay không chỉ phục hồi hình dáng và chức năng răng mà còn mang lại vẻ ngoài tự nhiên, giúp cải thiện sự thẩm mỹ của nụ cười, đặc biệt là ở các răng cửa.
1.2 Trám răng Onlay là gì?
Onlay cũng là miếng trám được chế tác bên ngoài, nhưng nó bao phủ một phần hoặc toàn bộ bề mặt nhai của răng, bao gồm cả một hoặc nhiều múi răng. Nó được coi là “bán mão răng” vì có diện tích bao phủ lớn hơn Inlay.
Vị trí: Bao phủ lên các rãnh, hố và cả các múi răng.
Chỉ định: Được sử dụng khi răng bị tổn thương lớn hơn, ảnh hưởng đến các múi răng hoặc cần phục hình một diện tích bề mặt răng rộng hơn.
Ưu điểm: Onlay có thể phục hồi răng bị tổn thương nhiều hơn Inlay, bao gồm cả những vết nứt hoặc gờ răng bị mài mòn. Nó giúp bảo vệ các răng không bị tổn thương nghiêm trọng và tránh phải thực hiện các phương pháp điều trị phức tạp hơn như bọc răng sứ.
1.3 Sự khác biệt giữa Inlay và Onlay
| Tiêu chí | Inlay | Onlay |
| Phạm vi phục hồi | Phục hồi phần lõi bên trong của răng. | Phục hồi cả phần lõi và phần ngoài (gờ) của răng. |
| Vị trí sử dụng | Thường dùng cho các răng sau với tổn thương chỉ ở phần giữa. | Thường dùng cho răng hàm với tổn thương lớn hơn, bao gồm cả phần ngoài của răng. |
| Thẩm mỹ | Có thể làm từ sứ hoặc composite, giúp phục hồi răng tự nhiên. | Cũng có thể làm từ sứ hoặc composite, nhưng dễ nhận thấy hơn do bao phủ cả gờ răng. |
| Độ bền | Bền vững, phù hợp cho những răng ít bị tổn thương. | Bền hơn vì phục hồi nhiều phần của răng, giúp bảo vệ tốt hơn. |
| Chi phí | Thường có chi phí thấp hơn so với Onlay. | Thường có chi phí cao hơn do phạm vi phục hồi lớn và quy trình phức tạp hơn. |
| Phương pháp thực hiện | Quá trình chế tạo và lắp đặt đơn giản hơn. | Quá trình chế tạo phức tạp hơn do phục hồi nhiều phần của răng. |
| Độ phù hợp với tổn thương | Phù hợp với tổn thương nhỏ và vừa. | Phù hợp với tổn thương lớn, bao gồm cả việc phục hồi phần ngoài của răng. |
| Ứng dụng | Dùng cho những răng ít bị mài mòn hoặc vỡ. | Dùng cho những răng có tổn thương nghiêm trọng hoặc mài mòn nhiều. |
2. Inlay, Onlay sử dụng vật liệu trám răng nào?
Vật liệu đóng vai trò then chốt trong việc quyết định độ bền, tính thẩm mỹ và chức năng của miếng trám. Dưới đây là các vật liệu thường được sử dụng trong trám răng Inlay, Onlay:
Sứ (Ceramic): Đây là vật liệu phổ biến nhất cho Inlay/Onlay vì tính thẩm mỹ cao, màu sắc tương tự răng thật và độ bền tốt. Sứ không bị đổi màu theo thời gian và có khả năng chịu lực tốt.
Vàng: Vàng là vật liệu truyền thống với độ bền cao và khả năng chịu lực tốt. Tuy nhiên, do màu sắc không tự nhiên và chi phí cao, vàng ít được sử dụng hơn trong nha khoa hiện đại.
Composite: Vật liệu này có màu sắc tương tự răng thật và chi phí thấp hơn so với sứ. Tuy nhiên, composite có độ bền kém hơn và dễ bị mòn hoặc đổi màu theo thời gian.
Hợp kim kim loại: Các hợp kim như bạc-palladium hoặc vàng-platinum cũng được sử dụng do độ bền cao và khả năng chịu lực tốt. Tuy nhiên, chúng không được ưa chuộng vì màu sắc không tự nhiên.
Nhìn chung, sứ là vật liệu tốt nhất cho Inlay/Onlay hiện nay vì các lý do sau:
- Tính thẩm mỹ cao: Sứ có màu sắc và độ trong suốt tương tự răng thật, giúp miếng trám hòa hợp với các răng xung quanh, mang lại vẻ tự nhiên và thẩm mỹ cao.
- Độ bền cao: Sứ có khả năng chịu lực tốt, không bị mòn hoặc đổi màu theo thời gian, giúp miếng trám duy trì được hình dạng và chức năng trong suốt quá trình sử dụng.
- An toàn và không gây dị ứng: Sứ là vật liệu trơ, không gây kích ứng hoặc dị ứng cho người sử dụng, rất phù hợp với những người có cơ địa nhạy cảm với các vật liệu kim loại.
3. Trường hợp nào không nên trám răng Inlay, Onlay?
3.1. Răng sâu quá nặng
Sâu răng đã lan đến tủy răng: Khi sâu răng đã ăn sâu vào tủy, gây viêm tủy hoặc chết tủy, việc trám Inlay/Onlay không còn hiệu quả. Trong trường hợp này, cần phải điều trị tủy (lấy tủy) trước khi phục hình bằng phương pháp khác như bọc răng sứ.
Mất chất răng quá nhiều: Nếu răng bị mất chất quá lớn, không đủ mô răng để giữ miếng trám Inlay/Onlay, thì việc trám sẽ không đảm bảo độ bền và dễ bị bong tróc. Lúc này, bọc răng sứ hoặc trồng răng implant (nếu mất răng) sẽ là lựa chọn tốt hơn.
3.2. Răng bị lung lay
Răng lung lay do bệnh nha chu: Bệnh nha chu (viêm nướu, viêm nha chu) làm tiêu xương ổ răng, khiến răng lung lay. Trám Inlay/Onlay lên răng lung lay sẽ không ổn định và có thể làm tình trạng lung lay trở nên nghiêm trọng hơn. Cần phải điều trị bệnh nha chu trước khi thực hiện các phục hình răng.
Răng lung lay do chấn thương: Nếu răng bị lung lay do chấn thương mạnh, cần phải đánh giá mức độ tổn thương và có thể cần các biện pháp điều trị khác như cố định răng trước khi phục hình.
3.3. Vị trí răng không phù hợp
Mặc dù Inlay/Onlay có thể được sử dụng cho răng cửa, nhưng thường ít được ưu tiên hơn so với veneer sứ hoặc trám composite trực tiếp do yêu cầu thẩm mỹ cao hơn. Veneer sứ và trám composite có thể tạo hình dáng và màu sắc răng cửa tự nhiên hơn.
3.4. Các vấn đề về khớp cắn và ăn nhai
Khớp cắn lệch lạc nghiêm trọng: Nếu khớp cắn không ổn định, lực nhai sẽ phân bố không đều lên các răng, gây áp lực lên miếng trám Inlay/Onlay và có thể dẫn đến nứt vỡ hoặc bong tróc. Cần phải điều chỉnh khớp cắn trước khi thực hiện phục hình.
Những người có thói quen cắn các vật cứng như bút, đá, hoặc các thói quen nghiến răng (bruxism) có thể không phải là ứng viên lý tưởng cho trám Inlay/Onlay. Dù sứ rất bền, nhưng trong trường hợp này, các vật liệu khác như mão răng toàn phần sẽ bảo vệ răng tốt hơn.
Đọc thêm: Mẹo chữa nghiến răng khi ngủ
4. Lưu ý sau khi trám Inlay, Onlay
Sau khi trám răng Inlay/Onlay, việc chăm sóc răng miệng đúng cách, đặc biệt là chế độ ăn uống, rất quan trọng để đảm bảo miếng trám bền chắc và tránh các biến chứng. Dưới đây là những điều bạn cần kiêng ăn sau khi trám răng Inlay/Onlay:
1. Trong vài giờ đầu (thường là 2-3 giờ):
- Kiêng ăn hoàn toàn: Đây là khoảng thời gian quan trọng để vật liệu trám (đặc biệt là chất gắn) đông cứng hoàn toàn và bám chắc vào răng. Việc ăn uống trong giai đoạn này có thể làm xê dịch, bong tróc miếng trám.
2. Trong những ngày tiếp theo (vài ngày đầu hoặc theo chỉ định của bác sĩ):
- Thức ăn cứng và dai: Cần tránh các loại thức ăn cứng như đá lạnh, mía, xương, các loại hạt cứng, kẹo cứng… và thức ăn dai như thịt dai, gân, mực khô… Lực nhai mạnh lên những thức ăn này có thể gây áp lực lên miếng trám, dẫn đến nứt vỡ hoặc bong tróc.
- Thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh: Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp có thể gây kích thích lên răng, đặc biệt là vùng trám còn nhạy cảm. Hơn nữa, sự thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể ảnh hưởng đến độ bền của một số vật liệu trám.
- Thức ăn dính: Các loại kẹo dẻo, bánh dẻo, chewing gum… có thể dính vào miếng trám và gây khó khăn khi vệ sinh, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
- Thức ăn và đồ uống có màu: Các loại thực phẩm và đồ uống sẫm màu như cà phê, trà đậm, nước ngọt có gas, rượu vang đỏ, nước tương… có thể làm thay đổi màu sắc của miếng trám, đặc biệt là với vật liệu composite. Tuy nhiên, với Inlay/Onlay bằng sứ cao cấp thì vấn đề này ít gặp hơn.
- Thức ăn chứa nhiều đường: Đường là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, gây sâu răng. Việc tiêu thụ nhiều đường sau khi trám răng có thể làm tăng nguy cơ sâu răng tái phát ở vùng trám.
5. Câu hỏi thường gặp
1/ Tuổi thọ khi trám răng Inlay và Onlay có kéo dài bao lâu?
Nếu sử dụng vật liệu sứ hoặc kim loại, tuổi thọ của trám có thể lên đến 10-15 năm hoặc lâu hơn nếu được chăm sóc tốt.
2/ Chi phí của trám răng Inlay, Onlay có cao không?
So với trám răng thông thường, chi phí trám Inlay và Onlay thường cao hơn do quy trình và vật liệu phức tạp hơn. Chi phí dao động từ 3 – 5 triệu/ răng gần tương đương với chi phí bọc răng sứ chất lượng tầm trung.
3/ Có thể sửa chữa trám Inlay, Onlay không?
Có, nhưng việc sửa chữa Inlay và Onlay yêu cầu bác sĩ nha khoa phải thay thế hoặc sửa chữa miếng trám bị hư hỏng.
4/ Trám Inlay, Onlay có đau không?
Quá trình thực hiện trám Inlay và Onlay thường không gây đau đớn. Bác sĩ sẽ gây tê cục bộ trước khi thực hiện, vì vậy bạn sẽ không cảm thấy đau.
