Viêm lợi phì đại là một vấn đề nha khoa nghiêm trọng, không chỉ gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ nụ cười mà còn tiềm ẩn nhiều nguy hại đến sức khỏe răng miệng. Vậy viêm lợi phì đại là gì và tại sao nó lại trở thành nỗi lo của nhiều người? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu kỹ hơn về vấn đề này.
Mục lục
Viêm đợi phì đại là như thế nào?
Viêm lợi phì đại là một dạng viêm nướu mãn tính, đặc trưng bởi sự phát triển quá mức của mô nướu. Cụ thể, tình trạng này sẽ khiến lợi sưng phồng lên quá mức bình thường, và có thể bao phủ một phần hoặc toàn bộ thân răng, tạo thành những “túi” nhỏ chứa đầy vi khuẩn.
Khoảng 3-5% những người mắc bệnh về nướu sẽ gặp phải tình trạng viêm lợi phì đại. Thông thường, viêm lợi phì đại xuất hiện sau một thời gian dài viêm nướu ở dạng nhẹ hơn (viêm nướu cấp tính).
Theo thống kê, trẻ em và thanh thiếu niên trong giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì (từ đầu đến dậy thì đầy đủ) là nhóm người mắc bệnh phổ biến nhất vì hiện tượng viêm nướu phì đại thường liên quan đến sự phát triển nội tiết tố.
Viêm lợi phì đại có thể xảy ra độc lập hoặc đi kèm với các bệnh về nướu răng nghiêm trọng hơn như viêm nha chu. Dù nướu sưng to nhưng phần răng vẫn gắn chặt với nướu, và xương ổ răng vẫn chưa bị ảnh hưởng.
Hỏi đáp: Lợi chân răng bị trắng có phải là bệnh không?
Nguyên nhân của viêm lợi phì đại
Viêm lợi phì đại có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, cả nguyên nhân tại chỗ và nguyên nhân toàn thân.
- Nguyên nhân tại chỗ: Liên quan trực tiếp đến tình trạng răng miệng.
- Nguyên nhân toàn thân: Liên quan đến các vấn đề sức khỏe chung của cơ thể.
Nguyên nhân tại chỗ
Vấn đề về khớp cắn: Khi hàm răng không khít, cắn lệch, hoặc có răng mọc lệch lạc sẽ tạo ra những khoảng trống khó vệ sinh, tích tụ mảng bám và vi khuẩn gây viêm.
Mảng bám và cao răng: Đây là nguyên nhân chính gây viêm nướu nói chung và viêm lợi phì đại nói riêng. Mảng bám và cao răng là môi trường sống lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, gây kích ứng và viêm nướu.
Vệ sinh răng miệng kém: Không đánh răng đều đặn, không dùng chỉ nha khoa sẽ khiến mảng bám và cao răng tích tụ nhiều hơn, làm tăng nguy cơ viêm lợi.
Các vấn đề về răng giả: Răng giả không vừa khít, thiết kế không phù hợp có thể gây kích ứng nướu và dẫn đến viêm.
Tổn thương do các dụng cụ nha khoa: Các dụng cụ nha khoa như mắc cài, khí cụ chỉnh nha nếu không được vệ sinh sạch sẽ hoặc lắp đặt không chính xác cũng có thể gây viêm nướu.
Nguyên nhân toàn thân
Thay đổi nội tiết: Các giai đoạn như dậy thì, mang thai, mãn kinh thường đi kèm với sự thay đổi nội tiết tố, làm tăng nguy cơ viêm lợi.
Bệnh lý toàn thân: Một số bệnh như tiểu đường, bệnh về tuyến giáp, bệnh máu trắng cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm lợi.
Thuốc: Một số loại thuốc như thuốc chống co giật, thuốc tránh thai, thuốc ức chế miễn dịch có thể gây ra tác dụng phụ là viêm lợi.
Thiếu vitamin: Thiếu hụt một số vitamin cũng có thể làm giảm sức đề kháng của cơ thể, khiến nướu dễ bị viêm nhiễm.
Tìm hiểu thêm: Răng không bị lợi trùm có nguy hiểm không?
Phân loại
Phân loại theo phạm vi tổn thương:
- Viêm lợi phì đại cục bộ: Chỉ xảy ra ở một vài răng (từ 1 đến 5 răng).
- Viêm lợi phì đại toàn bộ: Lan rộng và ảnh hưởng đến nhiều răng hoặc toàn bộ hàm răng.
- Viêm nhú lợi: Đây là một dạng đặc biệt của viêm lợi phì đại cục bộ, chỉ ảnh hưởng đến phần nhú nướu (phần nướu nằm giữa hai răng).
Phân loại theo quá trình tăng sinh:
- Dạng phù nề: Lợi bị sưng do các sợi mô liên kết bị phù nề. Mạch máu giãn nở. Có sự xâm nhập của các tế bào viêm vào mô lợi.
- Dạng xơ hóa: Nướu dày lên do sự tăng sinh quá mức của mô liên kết, các sợi collagen dày lên. Có hiện tượng tăng sừng (parakeratosis) nhưng ít phù nề và viêm.
Phân loại theo mức độ phát triển của mô lợi:
- Nhẹ: Nướu chỉ sưng nhẹ ở chân răng, che phủ khoảng 1/3 thân răng.
- Trung bình: Nướu sưng to hơn, có hình dạng tròn và che phủ khoảng 1/2 thân răng.
- Nặng: Nướu sưng rất lớn, che phủ hơn một nửa thân răng.
Có thể bạn quan tâm: Viêm lợi có mủ NGUY HIỂM thế nào, điều trị ra sao?
Triệu chứng của viêm lợi phì đại
Viêm lợi phì đại có hai dạng chính: dạng phù nề (viêm) và dạng xơ (tăng sinh). Dưới đây là các triệu chứng cụ thể của từng dạng:
Triệu chứng của viêm lợi phì đại dạng phù nề (viêm)
- Cảm giác nóng rát và đau: Lợi bị sưng, gây cảm giác nóng rát và đau, đặc biệt khi đánh răng hoặc ăn uống.
- Chảy máu lợi: Lợi dễ chảy máu khi chải răng hoặc khi ăn.
- Phì đại nhú lợi: Các nhú lợi giữa các răng bị phì đại, lợi có màu đỏ tươi.
- Sưng và phù nề: Khi khám nha khoa, lợi sẽ thấy sưng, phù nề, có màu đỏ tươi hoặc hơi xanh, bề mặt bóng loáng và dễ chảy máu khi chạm vào.
- Túi lợi giả: Hình thành các túi lợi giả chứa mảnh vụn thức ăn và vi khuẩn.
- Không phá vỡ liên kết răng-lợi: Mặc dù có các triệu chứng trên, liên kết giữa răng và lợi không bị phá vỡ.
Triệu chứng của viêm lợi phì đại dạng xơ (tăng sinh)
- Lợi dày và cứng: Lợi trở nên dày và cứng khi chạm vào, gây cảm giác khó chịu.
- Thẩm mỹ kém: Lợi phì đại làm mất thẩm mỹ, có thể gây khó khăn khi nhai thức ăn.
- Lợi màu hồng nhạt: Lợi có màu hồng nhạt, không đau và không chảy máu khi chạm vào.
- Bề mặt không đều: Lợi có bề mặt không đều, gồ ghề.
- Mảng bám dưới lợi: Khi khám, sẽ thấy có mảng bám mềm và cứng dưới lợi.
Các phương pháp điều trị viêm lợi phì đại
Dưới đây là các phương pháp điều trị cụ thể cho từng dạng viêm lợi phì đại:
Điều trị viêm lợi phì đại dạng phù nề (viêm)
1. Loại bỏ mảng bám răng: Làm sạch mảng bám và cao răng để giảm vi khuẩn gây viêm.
2. Xử lý niêm mạc miệng bằng chất khử trùng: Sử dụng các dung dịch khử trùng để làm sạch niêm mạc miệng.
3. Dùng thuốc trị viêm: Sử dụng các loại thuốc hoặc gel đặc trị để bôi lên vùng lợi bị viêm.
4.Súc miệng và rửa miệng bằng thảo dược: Sử dụng các loại nước súc miệng hoặc nước rửa miệng từ thảo dược để giảm viêm.
5. Vật lý trị liệu: Áp dụng các phương pháp như điện di, điện phân, sóng siêu âm, laser trị liệu và massage lợi để giảm viêm và sưng.
6. Liệu pháp xơ hóa: Nếu các biện pháp trên không hiệu quả, có thể tiêm các dung dịch như canxi clorua, canxi gluconat, glucose hoặc cồn etylic vào nhú lợi dưới gây tê cục bộ để giảm viêm.
Xem chi tiết: Tìm hiểu các loại thuốc trị viêm lợi
Điều trị viêm lợi phì đại dạng xơ (tăng sinh)
1. Bôi thuốc mỡ chứa hormone: Sử dụng các loại thuốc mỡ chứa hormone để bôi lên nhú lợi, giúp giảm sưng và viêm.
2. Tiêm hormone steroid: Tiêm các loại hormone steroid vào nhú lợi để giảm viêm.
3. Phương pháp phẫu thuật: Khi các biện pháp bảo tồn không hiệu quả, có thể áp dụng các phương pháp như phá hủy bằng lạnh (cryodestruction) hoặc đốt điện (diathermocoagulation) để loại bỏ nhú lợi phì đại. Ngoài ra, có thể thực hiện phẫu thuật cắt bỏ phần lợi phát triển quá mức (gingivectomy).
Xem chi tiết: Hướng dẫn sử dụng Thuốc viêm lợi metrogyl denta
Điều trị tại chỗ và loại bỏ yếu tố gây tổn thương
- Thay thế miếng trám răng: Thay thế các miếng trám răng không đúng cách.
- Phục hồi răng: Sửa chữa các răng bị hư hỏng.
- Loại bỏ khuyết điểm của răng giả: Sửa chữa hoặc thay thế các răng giả không phù hợp.
- Mài bề mặt răng: Mài bớt bề mặt răng để giảm áp lực lên lợi.
- Điều trị chỉnh nha: Sử dụng các biện pháp chỉnh nha để điều chỉnh vị trí răng.
- Phẫu thuật tạo hình dây chằng môi và lưỡi: Thực hiện phẫu thuật để điều chỉnh dây chằng môi và lưỡi nếu cần thiết.
Tiêu chí đánh giá hiệu quả điều trị
- Biến mất các thay đổi bên ngoài của lợi: Lợi trở lại hình dạng và màu sắc bình thường.
- Cải thiện cảm giác chủ quan: Bệnh nhân không còn cảm giác đau, sưng hoặc khó chịu.
- Chỉ số nha khoa bình thường: Các chỉ số nha khoa trở lại bình thường.
- Không còn túi lợi giả: Túi lợi giả không còn xuất hiện.
Tiên lượng và phòng ngừa viêm lợi phì đại
Tiên lượng viêm lợi phì đại
Viêm lợi phì đại ở trẻ em và phụ nữ mang thai: Trong trường hợp viêm lợi phì đại ở trẻ em và phụ nữ mang thai, việc điều trị bảo tồn là hợp lý. Sau khi cân bằng lại nội tiết tố hoặc sau khi sinh, tình trạng phì đại lợi thường giảm hoặc biến mất hoàn toàn.
Khả năng tái phát: Viêm lợi phì đại có xu hướng tái phát, do đó, việc loại bỏ tất cả các yếu tố gây kích thích tại chỗ và toàn thân là rất quan trọng.
Phòng ngừa viêm lợi phì đại
- Tránh tổn thương cơ học mãn tính: Tránh các tác nhân gây tổn thương cơ học liên tục cho lợi, chẳng hạn như việc sử dụng bàn chải răng quá cứng hoặc kỹ thuật chải răng không đúng cách.
- Vệ sinh răng miệng chuyên nghiệp định kỳ: Thực hiện vệ sinh răng miệng chuyên nghiệp định kỳ để loại bỏ mảng bám và cao răng.
- Chăm sóc răng miệng đúng cách: Duy trì thói quen chăm sóc răng miệng đúng cách, bao gồm việc chải răng và sử dụng chỉ nha khoa hàng ngày.
- Giải quyết các vấn đề nha khoa: Điều trị kịp thời các vấn đề nha khoa như sâu răng, viêm lợi và các bệnh lý khác.
- Điều trị bệnh nội tiết: Điều trị các bệnh nội tiết như tiểu đường, vì chúng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng.
- Lựa chọn thuốc hợp lý: Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và tránh tự ý sử dụng thuốc có thể gây ảnh hưởng đến lợi.
Viêm lợi phì đại là một bệnh lý nha khoa phổ biến, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hy vọng rằng thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan và hiểu biết sâu hơn về viêm lợi phì đại, từ đó có thể chăm sóc sức khỏe răng miệng một cách tốt nhất.
Có thể bạn quan tâm: Trị viêm lợi bằng mật ong có hiệu quả không?
