Lưỡi là một bộ phận quan trọng trong cơ thể con người, đóng vai trò thiết yếu trong việc nếm vị, nuốt thức ăn và giao tiếp. Tuy nhiên, lưỡi cũng là nơi trú ngụ của nhiều vi khuẩn, nếu không được vệ sinh thường xuyên sẽ dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe.
Ở bài viết này, nha khoa Thúy Đức sẽ giúp bạn hiểu tại sao cần làm làm sạch lưỡi và hướng dẫn chi tiết từng bước để làm sạch lưỡi hiệu quả.
Mục lục
Tìm hiểu hệ vi sinh vật cư trú trên lưỡi
Miệng chúng ta giống như một khu vườn đầy vi khuẩn với hơn 700 loài khác nhau, mỗi loài có một vai trò riêng trong hệ sinh thái miệng. Một nghiên cứu mới đã sử dụng hình ảnh màu sắc để biểu diễn sự đa dạng của các vi khuẩn này, giúp chúng ta hình dung được cộng đồng vi khuẩn phong phú trên lưỡi của mình.
Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng vi khuẩn trên lưỡi tồn tại trong các môi trường khác nhau, từ những nơi giàu oxy đến những nơi thiếu oxy. Ví dụ, liên cầu khuẩn sống ở rìa lưỡi nơi có nhiều oxy và được biểu diễn bằng màu xanh lá cây, trong khi xạ khuẩn phát triển trong môi trường ít oxy và có màu đỏ.
Để tồn tại trong những điều kiện khác nhau này, vi khuẩn tạo ra một lớp chất nhầy gọi là màng sinh học, giúp chúng bảo vệ bản thân và hoạt động hiệu quả hơn. Trong màng sinh học, vi khuẩn có thể thay đổi cách chúng trao đổi chất và thậm chí trở nên kháng lại thuốc kháng sinh.
Ngoài ra, các nhà khoa học cũng phát hiện ra rằng những vết sưng nhỏ trên lưỡi giúp một số loại vi khuẩn sản xuất oxit nitric, một chất hóa học giúp kiểm soát huyết áp, điều mà cơ thể chúng ta không thể tự làm được.
Nghiên cứu này mở ra hiểu biết mới về cách thức hoạt động của vi khuẩn trong miệng và tầm quan trọng của chúng đối với sức khỏe tổng thể của chúng ta.
Chỉ đánh răng là chưa đủ, tại sao cần làm sạch lưỡi?
Dưới đây là 5 lợi ích thiết thực khi làm sạch lưỡi:
1. Thưởng thức trọn vẹn hương vị món ăn:
Lưỡi có vai trò quan trọng trong việc cảm nhận vị giác. Khi lưỡi bám nhiều mảng bẩn, vi khuẩn, các nụ vị giác sẽ bị che lấp, khiến bạn không thể cảm nhận trọn vẹn hương vị của thức ăn. Việc làm sạch lưỡi thường xuyên sẽ giúp loại bỏ lớp mảng bẩn này, giúp bạn thưởng thức trọn vẹn hương vị thơm ngon của món ăn.
2. Tăng cao sự tự tin
Lưỡi bám nhiều mảng bẩn, vi khuẩn sẽ có màu trắng đục, gây mất thẩm mỹ. Việc làm sạch lưỡi sẽ loại bỏ lớp mảng bẩn này, giúp lưỡi trở nên hồng hào, sạch sẽ, góp phần nâng cao vẻ đẹp tổng thể của khuôn mặt, giúp chúng ta tự tin hơn khi giao tiếp với người xung quanh.
3. Giảm thiểu vi khuẩn, bảo vệ sức khỏe răng miệng:
Lưỡi là nơi trú ngụ của nhiều vi khuẩn, nếu không được vệ sinh thường xuyên sẽ dẫn đến các vấn đề về răng miệng như sâu răng, viêm nướu, hôi miệng. Việc làm sạch lưỡi sẽ giúp loại bỏ vi khuẩn, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý này, bảo vệ sức khỏe răng miệng hiệu quả.
4. Hạn chế hôi miệng:
Hôi miệng do vi khuẩn trong khoang miệng sinh sôi, đặc biệt là vi khuẩn trên lưỡi. Việc làm sạch lưỡi sẽ loại bỏ vi khuẩn, giảm thiểu nguyên nhân gây hôi miệng, giúp bạn tự tin giao tiếp trong mọi tình huống.
5. Nâng cao sức khỏe tổng thể:
Vi khuẩn từ lưỡi có thể lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể qua đường máu, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Việc làm sạch lưỡi thường xuyên sẽ giúp loại bỏ vi khuẩn, góp phần bảo vệ sức khỏe tổng thể một cách hiệu quả.
Kết luận:
Làm sạch lưỡi là một thói quen đơn giản nhưng mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho sức khỏe răng miệng và sức khỏe tổng thể. Hãy biến việc làm sạch lưỡi trở thành thói quen hàng ngày để bảo vệ sức khỏe và tận hưởng cuộc sống trọn vẹn.
Lớp màng trên lưỡi khi nào là dấu hiệu của bệnh?
Khi chăm sóc lưỡi, cần nhớ rằng cứ tồn tại lớp màng trắng trên lưỡi đều là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe.
Một chiếc lưỡi khỏe mạnh sẽ có màu hồng nhạt, mềm mại và có thể phủ một lớp trắng mỏng, lớp trắng này thường hình thành vào buổi sáng, sau khi ăn và khi chúng ta cảm thấy khát. Lớp màng trắng khỏe mạnh có thể thay đổi màu sắc do những thực phẩm chúng ta ăn có màu sắc đậm. Nó không có mùi và có thể loại bỏ dễ dàng biến mất khi làm sạch.
Dưới đây là một số bất thường ở lớp mảng bám trên lưỡi chỉ ra dấu hiệu của bệnh lý hoặc các vấn đề cần được quan tâm:
1. Bệnh lý về tiêu hóa:
- Dạ dày và ruột: Lớp bám dày, dai, màu vàng hoặc nâu, có mùi hôi, khó loại bỏ sau khi đánh răng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý về dạ dày như viêm dạ dày, loét dạ dày, rối loạn tiêu hóa,…
- Gan và thận: Lớp bám màu vàng, có mùi hôi, kèm theo các triệu chứng như buồn nôn, đắng miệng, rối loạn tiêu hóa có thể là dấu hiệu của suy gan, suy thận.
2. Nhiễm trùng & truyền nhiễm
- Viêm phổi: Lớp bám màu vàng, có mùi hôi, kèm theo các triệu chứng như ho, sốt, khó thở có thể là dấu hiệu của viêm phổi.
- Sốt rét: Lớp bám màu trắng, có mùi hôi, kèm theo các triệu chứng như sốt, ớn lạnh, đổ mồ hôi có thể là dấu hiệu của sốt rét.
3. Sử dụng thuốc:
- Thuốc kháng sinh: Lớp bám trắng hoặc vàng, có mùi hôi, có thể xuất hiện sau khi sử dụng thuốc kháng sinh trong thời gian dài.
4. Chế độ ăn uống và sinh hoạt:
- Hút thuốc lá: Lớp bám màu nâu, có mùi hôi, do ảnh hưởng của khói thuốc lá.
- Sử dụng nhiều thực phẩm có màu sắc: Lớp bám có thể có màu sắc tương ứng với màu sắc của thực phẩm bạn sử dụng thường xuyên.
- Vệ sinh răng miệng kém: Lớp bám do vi khuẩn tích tụ do vệ sinh răng miệng kém.
Lưu ý:
- Nếu bạn có lớp bám trên lưỡi đi kèm với các triệu chứng khác như buồn nôn, đắng miệng, rối loạn tiêu hóa, sốt, ho, khó thở,… hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Một số vấn đề bất thường khác ở lưỡi
Một số dấu hiệu khác trên lưỡi cũng có thể cảnh báo vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe cần quan tâm: đau và chảy máu lưỡi, lưỡi có các kẽ nứt to, lưỡi có đốm màu đen.
Nhiễm nấm Candida (tưa miệng): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra lớp bám trắng dày trên lưỡi ở trẻ em. Lớp bám này thường khó lau chùi và có thể gây ra các triệu chứng như đau rát miệng khi nuốt hoặc bú.
Nhiễm trùng đường tiết niệu: Lớp bám trắng hoặc vàng trên lưỡi có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu ở trẻ em. Các triệu chứng khác có thể bao gồm sốt, đau khi đi tiểu, và tiểu rắt.
HIV/AIDS: Lớp bám trắng hoặc vàng trên lưỡi có thể là dấu hiệu của nhiễm HIV/AIDS ở trẻ em. Các triệu chứng khác có thể bao gồm sốt, sụt cân, và mệt mỏi.
Bệnh giang mai: Lớp bám trắng hoặc vàng trên lưỡi, kèm theo các vết loét ở miệng hoặc bộ phận sinh dục có thể là dấu hiệu của bệnh giang mai ở trẻ em.
Bệnh bạch hầu: Lớp bám màu xám hoặc trắng đục trên lưỡi, kèm theo sốt, đau họng, và khó thở có thể là dấu hiệu của bệnh bạch hầu ở trẻ em.
Lichen phẳng ở miệng: Lưỡi có vết loét trắng hoặc xám, viền đỏ tím, gây đau rát khó chịu, nóng, nhất là khi ăn thức ăn nóng hoặc có tính axit.
Lưỡi bản đồ: Lưỡi xuất hiện các mảng màu đỏ (cũng có thể là trắng hoặc vàng), nhẵn bóng, không có nhú lưỡi, thường có hình dạng bất thường như bản đồ. Vùng mất nhú lưỡi có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên lưỡi, nhưng thường gặp ở phần trước và hai bên lưỡi và có thể bị ngứa rát, thay đổi vị giác.
Tiểu đường: Khi lượng đường trong máu cao kéo dài, có thể ảnh hưởng đến lưu thông máu, dẫn đến lưỡi chuyển màu tím hoặc trắng lợt.
Cách làm sạch lưỡi hiệu quả
Thông thường, trong bước vệ sinh răng miệng hằng ngày chúng ta thường chỉ vệ sinh các bề mặt răng mà bỏ qua việc làm sạch lưỡi. Cũng có một số người sử dụng nước súc miệng nhưng nó không đủ mạnh để đánh bật lớp mảng bám trên bề mặt lưỡi.
Cạo lưỡi là phương pháp tốt nhất và phổ biến nhất để làm sạch lưỡi hiệu quả. Tuy nhiên, bạn cần cẩn thận và nhẹ nhàng khi cạo lưỡi vì đây là một bộ phận mỏng manh. Không nên cạo quá mạnh vì có nguy cơ bị tổn thương do thao tác sai.
Có hai cách chính để cạo lưỡi:
1. Sử dụng dụng cụ cạo lưỡi:
- Chọn một dụng cụ cạo lưỡi tốt làm bằng kim loại hoặc nhựa, dễ dàng tìm thấy trong các cửa hàng.
- Bắt đầu cạo từ phía sau xa nhất khỏi răng.
- Dùng lực vừa phải, cạo nhẹ nhàng theo chuyển động quét để loại bỏ lớp mảng bẩn.
- Lặp lại quá trình cho đến khi cạo hết toàn bộ lưỡi.
- Súc miệng bằng nước để loại bỏ cặn bẩn đã cạo.
2. Sử dụng bàn chải đánh răng:
- Có một số loại bàn chải đánh răng có mặt sau có các gai và rãnh để cạo lưỡi. (nhưng cách này không tối ưu bằng dụng cụ cạo lưỡi chuyên biệt)
- Dùng mặt sau của bàn chải đánh răng cạo nhẹ nhàng lưỡi theo chuyển động quét.
- Súc miệng bằng nước để loại bỏ cặn bẩn đã cạo.
3. Máy tăm nước có chế độ làm sạch lưỡi với đầu phun lan tỏa
Nhiều loại máy tăm nước có chức năng làm sạch lưỡi và massage nướu. Nên sau khi làm sạch các kẽ răng, bạn có thể lắp đầu vòi làm sạch bề mặt lưỡi. Di chuyển đầu phun lan tỏa từ phía sau lưỡi về phía trước, nhẹ nhàng loại bỏ cặn bẩn và vi khuẩn.
Lưu ý:
Với trẻ em cũng cần làm sạch lưỡi cho bé thường xuyên, từ giai đoạn sơ sinh. Trên lưỡi của bé sẽ lắng cặn sữa, thức ăn dặm và vi khuẩn, cha mẹ nên mua dụng cụ rơ lưỡi và dung dịch rơ lưỡi để vệ sinh lưỡi, nướu cho bé sạch sẽ. Đến khi con được 2 tuổi hãy giáo dục con cách đánh răng như người lớn.
Hỏi đáp: Rơ lưỡi cho bé bằng nước muối sinh lý hay tự pha?
Một số lưu ý khi làm sạch lưỡi
- Nên cạo lưỡi 1-2 lần mỗi ngày nhưng không nên quá nhiều, tốt nhất là vào buổi sáng sau khi đánh răng và trước khi đi ngủ
- Nên chọn dụng cụ cạo lưỡi làm bằng kim loại hoặc nhựa mềm, có bề mặt nhẵn để tránh làm tổn thương lưỡi.
- Sử dụng dụng cụ cạo lưỡi hoặc mặt sau của bàn chải đánh răng để chải lưỡi theo chuyển động quét nhẹ nhàng. Tránh chải quá mạnh vì có thể làm xước lưỡi.
- Không nên dùng mặt lông của bàn chải đánh răng để cạo lưỡi.
- Sau khi sử dụng, nên vệ sinh dụng cụ cạo lưỡi bằng nước nóng và xà phòng.
- Nếu bạn gặp bất kỳ kích ứng hoặc khó chịu nào khi cạo lưỡi, hãy ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Ngoài ra, bạn có thể sử dụng nước súc miệng kháng khuẩn để giúp loại bỏ vi khuẩn khỏi miệng sau khi cạo lưỡi.
