Răng bị hao mòn mặt nhai là một quá trình diễn ra trong suốt cuộc đời chúng ta như một hiện tượng sinh lý. Tuy nhiên khi răng bị hao mòn quá mức với tốc độ nhanh thì cần theo dõi và điều trị sớm bởi nó có thể gây ra nhiều hệ lụy với sức khỏe răng miệng. Cùng tìm hiểu về tình trạng răng bị mòn mặt nhai – nguyên nhân, điều trị và phương pháp hạn chế vấn đề này.
Mục lục
Răng bị mòn mặt nhai là gì?
Răng bị mòn mặt nhai là hiện tượng bề mặt nhai của răng bị mất đi các mô cứng khiến ngà răng bị lộ ra màu vàng nhạt, đi kèm với đó là tình trạng bề mặt răng bị lõm nông hoặc sâu. Khi bị mòn răng mặt nhai bạn sẽ cảm nhận răng ê buốt nhạy cảm khi ăn, nhai hoặc cắn vật cứng gây ra nhiều khó khăn trong ăn uống, sinh hoạt.
Nguyên nhân khiến răng bị mòn mặt nhai
Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn tới tình trạng men răng mặt nhai bị bào mòn, chúng bao gồm:
Xói mòn do axit
Axit có thể dễ dàng làm mềm men răng và khiến cho men răng bị bào mòn trong quá trình ăn nhai hoặc vệ sinh răng miệng. Lượng axit trong khoang miệng tăng khi chúng ta tiêu thụ quá nhiều các thức ăn giàu axit như rượu, trái cây chua, đồ uống có ga…
Ngoài ra, tình trạng răng bị mòn mặt nhai do axit còn xuất phát từ bệnh lý trào ngược dạ dày, dịch vị dạ dày khi trào ngược lên khoang miệng có thể bào mòn bề mặt răng, gây chua miệng và viêm họng…
Tình trạng khô miệng, giảm tiết nước bọt cũng khiến cho nồng độ axit trong khoang miệng tăng cao và dễ gây xói mòn răng.
Mài mòn cơ học
Mài mòn cơ học khi hai hàm răng chà xát vào nhau thường xuyên là nguyên nhân chính dẫn tới hiện tượng mòn răng bề mặt nhai. Quá trình ăn nhai thức ăn chính là một yếu tố mài mòn, nếu kết hợp với các vấn đề như men răng yếu do thiếu chất, dùng thuốc… thì mức độ mòn có thể gia tăng.
Nghiến răng là một hội chứng khiến hai hàm răng siết chặt và chà xát quá mức mà bản thân người bị không kiểm soát được, chứng nghiến răng thường diễn ra trong giấc ngủ hoặc khi tâm lý căng thẳng. Nếu như một người bị chứng nghiến răng kéo dài thì dễ có nguy cơ bị mòn răng mặt nhai.
Các tác động vật ý khác như chải răng không đúng cách, dùng lực chà quá mạnh lên bề mặt nhai của răng mỗi ngày sẽ khiến men răng ở mặt nhai của răng bị bào mòn dần.
Các mức độ mòn răng mặt nhai
Mòn răng mặt nhai là tình trạng mất mô răng cứng ở bề mặt tiếp xúc giữa hai hàm răng và hậu quả là ảnh hưởng trực tiếp tới chiều cao của thân răng. Dựa trên mức độ mất men răng có thể phân chia mòn răng mặt nhai thành 3 cấp độ:
- Cấp độ 1 răng bị mòn ít hơn 1/3 chiều cao thân răng
- Cấp độ 2 răng mòn từ 1/3 đến 2/3 chiều cao thân răng
- Cấp độ 3 bị mất men răng, ngà răng xác định trên 2/3 chiều cao thân răng.
Mức độ mòn răng do sinh lý diễn ra liên tục và chậm rãi khiến men răng bị bào mòn đi khoảng 0.04mm mỗi năm. Trong khi đó mòn răng cấp độ II, III thường do bệnh lý và răng ngắn đi khiến khớp cắn bị ảnh hưởng nghiêm trọng, suy giảm chức năng của cơ nhau và gây rối loạn khớp thái dương hàm.
Hậu quả của mòn răng mặt nhai
Ảnh hưởng đến chức năng nhai
Mặt nhai răng chịu trách nhiệm chính trong quá trình nghiền nát thức ăn. Khi men răng bị mòn, bề mặt nhai trở nên gồ ghề hoặc lõm, làm giảm hiệu quả nhai. Thức ăn không được nghiền kỹ dẫn đến quá trình tiêu hóa kém, có thể gây đầy hơi, khó tiêu. Ngoài ra, răng mòn còn làm thay đổi lực nhai, khiến một số răng chịu áp lực quá mức, làm tăng nguy cơ gãy mẻ hoặc tổn thương sâu bên trong tủy răng.
Tác động đến thẩm mỹ
Mòn mặt nhai thường đi kèm với sự thay đổi hình dạng và màu sắc răng. Răng có thể trở nên ngắn, méo hoặc vàng hơn do lớp men bảo vệ bị mất. Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến nụ cười và sự tự tin khi giao tiếp, đồng thời làm lộ ngà răng nhạy cảm, gây cảm giác không đều màu và thiếu sức sống.
Nguy cơ sâu răng và viêm tủy
Khi men răng bị mòn, lớp ngà răng bên dưới lộ ra, dễ bị tấn công bởi vi khuẩn trong miệng. Điều này làm tăng nguy cơ sâu răng, đặc biệt ở các rãnh mặt nhai. Nếu không được điều trị kịp thời, vi khuẩn có thể xâm nhập vào tủy răng, gây viêm tủy, đau nhức và đôi khi dẫn đến áp xe răng.
Gây áp lực lên khớp thái dương hàm
Mòn răng thay đổi lực nhai và tư thế khớp cắn, gây áp lực không đều lên khớp thái dương hàm. Hậu quả là đau cơ nhai, mỏi cơ, đau đầu hoặc kèm theo tiếng kêu lục cục khi há miệng. Nếu kéo dài, có thể dẫn đến rối loạn khớp thái dương hàm (TMD), ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Tác động lâu dài đến sức khỏe toàn thân
Mòn răng làm giảm khả năng nhai hiệu quả, ảnh hưởng đến tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng. Thói quen nhai không đều hoặc đau nhức răng còn có thể dẫn đến căng thẳng, mất ngủ, và ảnh hưởng tâm lý. Ngoài ra, các bệnh lý răng miệng mạn tính, nếu không kiểm soát, có liên quan đến nguy cơ tim mạch, tiểu đường và viêm nhiễm toàn thân.
Tìm hiểu thêm: Mòn cổ răng là gì? Có nguy hiểm không?
Cách khắc phục răng bị mòn mặt nhai
Liệu pháp Fluor tái khoáng hóa
Tái khoáng hóa men răng là phương pháp điều trị và phòng ngừa các bệnh về răng miệng như sâu răng, mòn răng, răng ê buốt nhạy cảm. Liệu pháp tái khoáng men răng răng có thể được thực hiện tại cơ sở nha khoa hoặc tại nhà bằng việc sử dụng các chế phẩm chứa Fluoride dùng tại chỗ như kem đánh răng, nước súc miệng, gel, kem bôi…
Liệu pháp Fluor giúp thúc đẩy quá trình tái khoáng men răng bằng cách cho Fluoride hấp thụ vào bề mặt răng đang bị khử khoáng. Fluoride sẽ thu hút các khoáng chất khác như canxi tới tạo thành khoáng chất răng mới cứng chắc hơn răng ban đầu.
Trong điều trị mòn răng, fluor được áp dụng dưới nhiều dạng:
- Kem đánh răng chứa fluor: Là biện pháp cơ bản, nên dùng hàng ngày. Fluor giúp củng cố men răng, giảm độ nhạy cảm và hạn chế tiến triển của mòn răng. Thông thường các loại kem đánh răng chứa Fluoride giúp củng cố men răng, chống sâu răng trên thị trường sẽ chứa Fluoride nồng độ từ 1000 ppm – 1.500 ppm. Đối với kem đánh răng chứa Fluoride được kê toa thì nồng độ Fluoride thường cao ở mức 4.950 ppm và nó được chỉ định sử dụng để đánh răng 1 lần trong ngày.Nước súc miệng chứa natri florua 0,05% là chế phẩm Fluoride an toàn và có thể được sử dụng để súc rửa hàng ngày.
- Gel hoặc dung dịch fluor tại phòng nha: Bác sĩ có thể chỉ định bôi gel fluor nồng độ cao lên bề mặt răng, giúp tái khoáng hóa sâu hơn so với kem đánh răng thông thường.
- Fluor dạng khay hoặc sơn fluor: Phù hợp với những răng nhạy cảm, đặc biệt là răng có mòn mặt nhai nhiều, giúp fluor tiếp xúc trực tiếp và lâu dài với bề mặt răng.
Hiệu quả của fluor được chứng minh trong việc tăng cường độ cứng của men răng, làm giảm nguy cơ sâu răng và hạn chế sự tiến triển của mòn răng.
Chú ý răng những sản phẩm chứa Fluoride thường không được chỉ định cho trẻ em dưới 6 tuổi hoặc những người sống trong vùng nước chứa Florua cao.
Xem thêm: Thực phẩm nào giàu fluor tốt cho men răng
Vật liệu bảo vệ bề mặt răng
Đối với những răng có men mỏng hoặc mặt nhai bị mòn, các vật liệu bảo vệ bề mặt răng có thể được sử dụng để giảm áp lực cơ học và hạn chế sự ăn mòn tiếp tục. Các vật liệu phổ biến bao gồm:
Sealant (vật liệu trám bề mặt rãnh răng): Thường dùng cho rãnh mặt nhai sâu, giúp bảo vệ ngà răng khỏi axit và vi khuẩn.
Màng bảo vệ men răng dạng nano hoặc composite mềm: Tạo lớp phủ mỏng, bảo vệ bề mặt nhai khỏi ma sát và axit, đồng thời giảm độ nhạy cảm.
Máng bảo vệ răng (occlusal splint): Dùng đặc biệt cho bệnh nhân nghiến răng, giúp phân tán lực nhai đều và hạn chế mòn cơ học.
Điều trị không xâm lấn không chỉ bảo vệ men răng mà còn giúp duy trì chức năng nhai và thẩm mỹ răng, đồng thời làm giảm nguy cơ biến chứng lâu dài như sâu răng hoặc viêm tủy. Kết hợp fluor và vật liệu bảo vệ là phương pháp an toàn, hiệu quả và được khuyến nghị trong chăm sóc răng bị mòn mặt nhai.
Trám răng
Trám răng là phương pháp phổ biến và ít xâm lấn nhất để phục hồi mặt nhai bị mòn. Bác sĩ sẽ làm sạch bề mặt răng, loại bỏ những phần men và ngà bị yếu, sau đó sử dụng vật liệu trám để tái tạo hình dạng ban đầu.
Vật liệu trám: Bao gồm composite, resin, glass ionomer. Composite được ưa chuộng nhờ màu sắc tự nhiên, độ bền và khả năng kết dính tốt với men răng. Glass ionomer có lợi thế giải phóng fluoride, hỗ trợ bảo vệ răng khỏi sâu răng.
Ưu điểm: Ít xâm lấn, duy trì cấu trúc răng tự nhiên, thời gian điều trị ngắn.
Hạn chế: Không phù hợp với răng bị mòn quá nhiều hoặc chịu lực nhai mạnh; vật liệu trám có thể mòn theo thời gian, cần thay thế định kỳ.
Trám răng thường được chỉ định khi răng còn đủ men và ngà khỏe để giữ trám ổn định.
Tìm hiểu: Quy trình trám răng
Bọc răng sứ
Bọc răng sứ là một giải pháp hiệu quả lâu dài và bền vững đối với trường hợp răng bị mòn mặt nhai. Nếu như bề mặt tiếp xúc của hai hàm răng bạn bị mòn nghiêm trọng, ngà răng bị lộ ra nhiều và ê buốt liên tục thì bọc răng sứ là phương pháp tối ưu.
Việc gắn mão sứ giúp bao bọc ngà răng, bảo vệ tối đa cho ngà răng, tủy răng khỏi sự tấn công của vi khuẩn cũng như sự bào mòn hóa học và cơ học. Mão răng sứ có màu sắc và hình dáng tương khớp với răng thật nên khôi phục hiệu quả thẩm mỹ hàm răng.
So với trám răng, bọc răng sứ là phương pháp thẩm mỹ nha khoa có chi phí cao và gây xâm lấn khi cần mài cùi răng nhỏ đi tới kích thước phù hợp để gắn mão răng.
Vật liệu: Mão kim loại, sứ, sứ kết hợp kim loại, hoặc zirconia. Sứ và zirconia được ưa chuộng nhờ thẩm mỹ cao, độ bền tốt và khả năng chịu lực nhai lớn.
Ưu điểm: Bảo vệ răng hoàn toàn, cải thiện thẩm mỹ, chịu lực nhai tốt, tuổi thọ cao.
Hạn chế: Cần mài răng, xâm lấn cấu trúc răng; chi phí cao hơn trám răng.
Bọc răng sứ đặc biệt hữu ích khi răng mòn sâu đến ngà hoặc bệnh nhân có thói quen nghiến răng, giúp phân tán lực nhai và ngăn ngừa mòn tiếp tục.
Tìm hiểu: Tụt lợi có nên bọc răng sứ hay không?
Làm thế nào để hạn chế mặt nhai của răng bị mòn?
- Tránh tiêu thụ những thực phẩm có thể khiến răng phải tiếp xúc nhiều với axit như nước ngọt, nước trái cây, đồ ăn chứa nhiều đường.
- Tăng cường bổ sung thực phẩm giàu canxi như phô mai, sữa chua, sữa tươi… giúp răng cứng chắc, men răng bóng khỏe và hạn chế bị bào mòn
- Dùng ống hút để các loại nước có tính axit như cà phê, soda, nước cam ép… để bảo vệ men răng của bạn.
- Tạo thói quen súc miệng sau khi ăn để trung hòa nồng độ axit trong khoang miệng, loại bỏ các tạp chất dư thừa, mảng bám trên bề mặt răng.
- Uống nhiều nước hơn để tránh khô miệng, uống nước giúp tăng tiết nước bọt và trong nước bọt chứa nhiều khoáng chất chống bào mòn răng.
- Nhai kẹo cao su xylitol không đường cũng kích thích tiết nước bọt chống khô miệng và mòn răng.
- Điều trị y tế với các bệnh lý nguyên nhân gây mòn răng mặt nhai như bệnh viêm dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản…
- Thay mới bàn chải nếu như đầu lông chải quá cứng, ưu tiên sản phẩm bàn chải đánh răng có đầu lông mềm và kích thước phù hợp.
- Dùng kem đánh răng và nước súc miệng chứa Fluoride để dự phòng tình trạng men răng bị khử khoáng, tạo một lớp bảo vệ chắc chắc cho răng của bạn.
- Thực hiện thao tác chải răng nhẹ nhàng, dùng lực đều ở tất cả các bề mặt răng và không chải răng theo chiều ngang mà chải theo chiều dọc thân răng và xoáy tròn ở các bề mặt răng.
Như vậy, bài viết trên đây đã chia sẻ những thông tin vô cùng bổ ích liên quan tới tình trạng men răng bị mòn mặt răng nhai. Đây không phải là tình trạng cấp tính diễn ra trong ngày 1 ngày 2 mà xảy ra trong một quá trình lâu dài. Điều quan trọng là bạn cần phát hiện sớm ngay khi có những dấu hiệu răng ê buốt nhạy cảm để xử lý sớm, ngăn chặn những ảnh hưởng nghiêm trọng do mòn răng gây ra. Hãy tuân thủ lịch khám nha khoa định kỳ để nha sĩ giúp bạn phát hiện sớm các vấn đề răng miệng đang tồn tại và xử lý.
